KR Trial
now browsing by category
Public Statement on the Paris Peace Agreement of 27th Anniversary 23 October 2018
Op-Ed: The CEROC
COMMITTEE FOR ELECTION RIGHTS OF OVERSEAS
CAMBODIANS (THE CEROC)
Email: board@khmeroversea.info, www.khmeroversea.info
សេចក្តីថ្លែងការណ៍
គំរប់ខួប២៧ឆ្នាំនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស
សូមគោរពបងប្អូនជនរួមជាតិទាំងអស់ជាទីស្នេហា!
១. របត់ថយក្រោយនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសក្នុងរយៈពេល២៧ឆ្នាំ
ក្នុងគម្រប់ខួបលើកទី២៧នៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំនេះ ប្រទេសកម្ពុជា បានធ្លាក់ត្រឡប់ទៅរកស្ថានភាពខ្មៅងងឹតមួយដែលអ្នកស្រាវជ្រាវបញ្ជាក់ថាជាស្ថានភាពមុនកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស។ មានសូចនាករ(indicators)ជាច្រើនដែលបញ្ជាក់ថារបបក្រុង ភ្នំពេញបានរំលោភបំពានទៅលើកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសក៏ដូចជារដ្ឋធម្មនុញ្ញខ្មែរ បច្ចុប្បន្នដែលជាសមិទ្ធផលសំរេច(byproduct)ពីកិច្ចព្រមព្រៀងនោះ៖
- មានការជាន់ពន្លិចស្ថាប័នជាតិ
-
មានការរំលាយចោលស្ថាប័នប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស
-
មានការរំលោភពសិទ្ធិអ្នកបោះឆ្នោតឆ្ងន់ធ្ងរ
-
មានការបំបាត់ជំនឿទុកចិត្តលើស្ថាប័នរៀបចំការបោះឆ្នោតគឺគជប
-
មានការកំហិតសិទ្ធិសេរីភាពប្រជាពលរដ្ឋនិងសង្គមស៊ីវិល
-
មានការធ្វើអត្តឃាតខ្លួនឯងខាងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច
-
មានការបាត់បង់អព្យាក្រិតភាពផ្នែកនយោបាយកាទូតនិងការបរទេស
-
លេចធ្លោរនូវការគ្រប់គ្រងបែបឯកបក្ស ផ្តាច់ការ និងអប្បជនាធិបតេយ្យ(kleptocracy)
២. ទិដ្ឋភាពជាក់ស្តែង
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីមានមហិច្ឆិតាជំរុញទឹកចិត្តខ្លួនឯងក្នុងការក្តោបក្តាប់អំណាចក្នុងដៃអោយខាងតែបាន ទំនងទោះបីក្នុងតំលៃណាក៏ដោយ។ ការអនុវត្តរំលោភបំពានលើច្បាប់ រដ្ឋធម្មនុញ្ញហួសដែនកំណត់ មិនថាឡើយច្បាប់ដែលមានជាធរមានឬច្បាប់ដែលត្រូវបាន បង្ខំចិត្តធ្វើវិសោធនកម្មថ្មីៗ។ សហគមអន្តរជាតិ ទាមទារអោយមានការដោះលែងលោកកឹម-សុខា ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិក្នុងគោលការណ៍ច្បាប់ ពិតប្រាកដពីព្រោះគ្មានច្បាប់ណាអនុញ្ញាត អោយឃុំខ្លួនមនុស្សយូរហួសពេលកំណត់មុនការកាត់ក្តីនោះទេ។ ម្យ៉ាងទៀតរដ្ឋាភិបាល អសមត្ថភាព ក្នុងការការពារច្រើនយ៉ាងទាំងច្បាប់ការពារអភ័យឯកសិទ្ធិតំណាងរាស្ត្រ ទាំងច្បាប់ ការពារជនជាប់ចោទដែលមានសិទ្ធិការពារខ្លួននៅចំពោះមុខច្បាប់នៅពេលដែលតុលាការ កំពុងស៊ើបអង្កេតសំណុំរឿងក្តីនៅឡើយជាដើម។
ស្ថាប័នរដ្ឋសភាអសមត្ថភាពក្នុងការការពារតំណាងរាស្ត្រនិងភាពថ្លៃថ្នូរនៃស្ថាប័នរបស់ខ្លួនបាន។ ស្ថាប័នតុលាការត្រូវបានគំរាមដោយពាក្យបណ្តឹងពីស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិអោយរំលាយ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិដោយមានប្រធានតុលាការកំពូលជាសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍របស់គណបក្ស កាន់អំណាច បានធ្វើការរំលាយគណបក្សនេះឆកល្វែងនិងខ្វះខាតសុភវិនិច្ឆ័យផ្លូវច្បាប់។ មនុស្សទាំង១១៨នាក់ដែលមិនមានកំហុសក៏ត្រូវបានហាមឃាត់សិទ្ធិធ្វើនយោបាយ៥ឆ្នាំដែលការណ៍នេះរំលោភបំពានមាត្រារដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលផ្តល់សិទ្ធិសេរីភាពអោយប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់មានសិទ្ធិ ពេញលេញចូលរួមនយោបាយនិងធ្វើនយោបាយ។តំណាងរាស្ត្រទាំង៥៥និងសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ទាំង៥០០៧ដែលប្រជាពលរដ្ឋជាអ្នកបោះឆ្នោតអោយ ត្រូវបានដកចេញពីតំណែង ទាំងបំពាននិងគ្មានហេតុផល(irrationality)។
ការប្រព្រឹត្តល្មើសលើគោលការណ៍ច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលជាគ្រឹះនៃស្ថាប័នជាតិនិងការជាន់ ឈ្លីទៅលើសំលេងប្រជាពលរដ្ឋខ្លួនឯងជិតពាក់កណ្តាលនគរនេះ ជាអំពើបំពានយ៉ាងគឃ្លើន ទោះបីសេចក្តីប្រឹងប្រែងជាច្រើនដែលធ្លាប់បានធ្វើកន្លងមក ពិបាកនឹងអាចប៉ៈប៉ូវបាន។
នៅពេលដែលស្ថាប័នទាំងបីដែលជាគ្រឹះរបស់ជាតិត្រូវបានជាន់ឈ្លឺ សារពត៌មានដែល ចាត់ទុកថាជាអំណាចទីបួនរបស់ជាតិក៏ត្រូវបានរុះរើនិងបំផ្លិចបំផ្លាញ។ ដើម្បីអនុវត្តគោល នយោបាយជាតិមួយបានប្រកបដោយទំនួលខុសត្រូវ មានក្រមសីលធម៌ មានតម្លាភាពនិងទទួល បានពត៌មានពិតក្នុងការអនុវត្តច្បាប់និងគោលនយោបាយ(policy)នានារបស់ក្រសួងនីមួយៗ យើងត្រូវការវិទ្យុនិងទូរទស្សន៍ជាតិដែលឯករាជ្យប្រកបដោយវិជ្ជាជីវៈខ្ពស់។ ប៉ុន្តែមិនមែនគ្រាន់ សារពត៌មានឯកជនទេដែលត្រូវបានរឹតបន្តឹងនិងបណ្តេញចេញ សារពត៌មានជាតិត្រូវបានយកមក ប្រើផ្តាច់មុខសម្រាប់ផ្សព្វផ្សាយនយោបាយបក្សទៅវិញ។
នៅចំពោះមុខអ្នកជំនាញខាងវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ ប្រទេសកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នបានបាត់ បង់អស់ហើយនូវឯករាជ្យភាពនិងអធិបតេយ្យបូរណភាពដែនដីរបស់ខ្លួនពីព្រោះនៅពេលកិច្ចព្រម ព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសត្រូវបានគេរំលោភបំពានព្រមទាំងរដ្ឋធម្មនុញ្ញជាតិត្រូវបានគេយកមក បកស្រាយ កែច្នៃ និងចាត់ចែងដើម្បីតំរូវទៅតាមចំណង់បក្សនយោបាយមួយនោះ។ ពិតណាស់ នៅពេលដែលស្ថាប័នជាតិទាំងមូលឬនីតិរដ្ឋទាំងមូលត្រូវបានគេជាន់ឈ្លឺជំនួសដោយបុគ្គល(one, dictator, or tyranny) ឬក្រុមមនុស្ស(few, aristocracy, or oligarchy) ឬបក្សនយោបាយ មួយ(single party) សួរថាតើយើងមានជាតិនិងប្រទេសដែលរឹងមាំប្រកបដោយសក្តានុពល និងភាពថ្លៃថ្នូរដែរឬទេ បើការផ្លាស់ប្តូរនេះផ្ទុយពីគោលការណ៍រដ្ឋធម្មនុញ្ញទៅហើយនោះ? សព្វថ្ងៃយើងហាក់ដូចជាបាត់បង់នូវលំនឹងនយោបាយការទូត សេដ្ឋកិច្ចដែលអាចពឹងលើខ្លួនបាន ពេលដែលមានតែកម្ចីនិងវិនិយោគិនចិន សង្គមយុត្តិធម៌ និងសាមគ្គីផ្ទៃក្នុងជាតិទៅហើយ។
៣. អនុសាសន៍
ក្នុងពេលគំរប់ខួប២៧ឆ្នាំនេះ យើងខ្ញុំសូមចូលរួមអនុសាសន៍សំខាន់ៗមួយចំនួនដូចតទៅ៖
- សូមអោយបង្កើតគោលនយោបាយថ្នាក់ជាតិមួយពិតប្រាកដ មិនមែនជាគោលនយោបាយ គ្រាន់តែកំដរអារម្មណ៍មួយគ្រាៗនោះទេ។ ជាក់ស្តែង បើចង់អោយប្រជាធិបតេយ្យរីកស្គុះ ស្គាយនិងមាននិរន្តរភាព យើងត្រូវកំហិតអណត្តិមេដឹកនាំ ត្រូវមានច្បាប់ហាមប្រាម កងកំលាំងប្រដាប់អាវុធនិងព្រះសង្ឃមិនអោយធ្វើនយោបាយនិងបោះឆ្នោតបាន តំណាងរាស្ត្រត្រូវចេញពីមណ្ឌលមួយមានដែនសីមាច្បាស់លាស់មិនមែនតំណាងអោយ ខេត្តទាំងមូលប្រកបដោយផ្ទៃក្រឡាធំល្វឹងល្វើយនោះទេ។ ការពង្រឹងរដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោម ជាតិត្រូវធ្វើទាំងក្រុង ខេត្ត និងស្រុក មិនមែនគ្រាន់តែបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់នោះទេ ហើយ បេក្ខជនមិនគួរជាតំណាងគណបក្សនយោបាយនោះឡើយ។
- គណកម្មការរៀបចំការបោះឆ្នោតឬហៅកាត់ថាគជបគួរត្រូវបានជ្រើសរើសដោយឯករាជ្យដោយមានការតែងតាំងនិងគ្រប់គ្រងដោយស្ថាប័នព្រះមហាក្សត្រដូចគ្នានឹងប្រទេស ម៉ាឡេស៊ី ឬជាមន្ត្រីប្រធានបោះឆ្នោត(Chief Election Officer)នៃប្រទេសកាណាដាដែល ត្រូវបានបោះឆ្នោតតែងតាំងដោយសភានិងត្រូវធ្វើរបាយការណ៍ជូនសភាអំពីការងារ របស់ខ្លួនជាប្រចាំ។
- ស្ថាប័នព្រះមហាក្សត្រគួរត្រូវបានពង្រឹងតួនាទីនិងការប្រព្រឹត្តទៅទៅតាមក្រមខណ្ឌនៃ ច្បាប់ដែលមានសព្វថ្ងៃជាធរមាន។ ដូច្នេះ មិនត្រូវមានរដ្ឋមន្ត្រីព្រះបរមរាជវាំងទេ ព្រះ អង្គអាចមានឆន្ទានុសិទ្ធិតែងតាំងលេខាធិការនិងគ្រប់ គ្រងថវិការរបស់ព្រះបរមរាជវាំង ក្រោយពីអនុមត្តិពីសភា។ ពង្រឹងតួនាទីព្រះអង្គក្នុងនាមជាប្រធាននៃ អង្គចៅក្រម ជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាការពារជាតិ និងជាអគ្គមេបញ្ជាការនៃកងទ័ពជាតិក្នុងបុព្វហេតុដែល ព្រះអង្គជាអ្នកធានាអធិបតេយ្យជាតិខ្មែរ។
- ដើម្បីទាញជំនឿជាតិនិងអន្តរជាតិឡើងវិញ ត្រូវពិចារណាជ្រើសរើសបុគ្គលមានសមត្ថភាព ទៅបម្រើការក្នុងក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ក្រុមប្រឹក្សានៃអង្គចៅក្រម និងកាត់បន្ថយអតិផរណា នៃសមាជិកខុទ្ទកាល័យនៃអំណាចនីតិប្រតិបត្តិដែលទំលាប់គ្រប់គ្រងកន្លងមក។
- កម្ពុជាត្រូវប្រកាន់យកសេដ្ឋកិច្ចនាំចេញជាគ្រឹះនៃការអភិវឌ្ឍន៍(export-led growth economy)ដោយសំរបសំរួលជាមួយប្រទេសដែលនំាចូលពីប្រទេសយើងទាំងអស់។ ដោយសារកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស កម្ពុជាបានទទួលការអនុគ្រោះនំាចូល ទៅទីផ្សាអឺរ៉ុប សហរដ្ឋអាមេរិក និងកាណាដា ដោយបាន ចំណូលជាតិពាន់លានដុល្លាក្នុង មួយឆ្នាំៗ។ កម្ពុជាមិនអាចឈ្លោះជាមួយបច្ចឹមប្រទេស ហើយប្រគល់ក្តី សង្ឃឹមអោយចិន តែមួយបានទេ។
៤. ដំណោះស្រាយបន្ទាន់ចំពោះមុខ
ដើម្បីស្តារស្ថានការណ៍ចំពោះមុខនាពេលបច្ចុប្បន្ន កម្ពុជាត្រូវអនុវត្តន៍តាមអនុសាសន៍ របស់សហគមអឺរ៉ុបជាកំហិត បើមិនដូច្នោះទេEBA ឬកូតាអនុគ្រោះពន្ធពិសេសនេះ នឹង
ត្រូវបាន គេផ្តាច់ ហើយកំសួលនេះនឹងរាលដាលដល់សហរដ្ឋអាមេរិកនិងកាណាដា រហូតដល់ប្រទេស ដែលជាបានចុះហត្ថលេខានៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសកាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ទាំងអស់ រួមបញ្ចូលទាំងអង្គការសហប្រជាជាតិផងដែរ។ ហើយបើនយោបាយខ្មែរ ដើរដល់របត់ផ្លូវនោះមែន រលកនៃការបែកបាក់ នឹងកាន់តែស៊ីជ្រៅទាំងកំរិតថ្នាក់ជាតិ កំរិត អន្តរជាតិ និងក្នុងចំណោមសមាជិកគណបក្សកាន់អំណាចផងដែរ។
ជយោ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងនីតិរដ្ឋនៅកម្ពុជា!
ជយោ ស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសអមតៈ!
ជយោ កំឡាំងសាមគ្គីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅក្រៅប្រទេស-ក្នុងប្រទេសទាំងអស់!
ធ្វើនៅកាណាដា ថ្ងៃទី២០ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៨
Public Statement on the Paris Peace Agreement 23 October 2018
Cambodia’s Hun Sen defiant despite EU trade threat
Op-Ed: Reuters
Cambodia’s Hun Sen defiant despite EU trade threat
PHNOM PENH (Reuters) – Cambodia’s Prime Minister Hun Sen has taken a defiant stance following a European Union announcement last week that it would ramp up trade pressure on Cambodia over human rights concerns.
The European Union (EU) told Cambodia on Friday it will lose its special access to the world’s largest trading bloc, and said it was considering similar trade sanctions for Myanmar, adding that it was ready to punish human rights abuses in both countries.
The EU warned that it had launched a six-month review of Cambodia’s duty-free access to the EU, meaning garments, sugar and other exports could face tariffs within 12 months.
Speaking to Cambodian students on Sunday as part of a trip to Japan to attend a regional meeting, Hun Sen said Cambodia must defend its sovereignty. Hun Sen has held power for three decades.
“No matter what measures they want to take against Cambodia, in whatever way, Cambodia must be strong in its defense of its sovereignty,” Hun Sen said during a speech to students in Tokyo shared on his Facebook page on Sunday.
“I say it again and again: don’t exchange national sovereignty with aid, don’t exchange the peace of the country with aid,” he said.
He did not specifically comment on how the removal of trade privileges could impact exports.
The EU warned Cambodia in July that it could lose its special trade status after a general election that month returned Prime Minister Hun Sen to power.
Rights groups said the election was not fair because of the lack of a credible opposition, among other reasons.
The main opposition Cambodia National Rescue Party (CNRP) was dissolved by the country’s Supreme Court at the government’s request last year and did not take part in the election.
Many CNRP leaders have fled abroad and are in living in self-imposed exile.
Cambodia’s exports to the European Union were worth 5 billion euros ($5.8 billion) last year, according to EU data, up from negligible levels less than a decade ago.
Cambodia’s textile, garments and footwear industry are vital to its economy. Around 40 percent of its GDP comes from garment exports.
The garments sector employs more than 800,000 workers. The EU and U.S. are the country’s primary markets for exports, according to the International Labour Organization (ILO).
Reuters was unable to reach three workers’ unions for reaction on Monday. A government spokesman, Phay Siphan, was also unavailable to comment.
Cambodia is marking a national holiday from Monday to Wednesday this week with many offices closed.
Additional reporting and writing by Amy Sawitta Lefevre in BANGKOK; Editing by Simon Cameron-Moore
Statement by MP David Anderson of Canada parliament
Op-Ed: the CEROC
The loss of democracy in any country should concern us. #Cambodia is falling back into the darkness it experienced in the past. Prime Minister Hun Sen has destroyed democratic institutions and practices. He has outlawed the opposition and jailed the opposition leader, Kem Sokha.
The July election was fixed and illegitimate. Cambodia’s history as a one-party state has had long-lasting consequences that the Cambodian people have worked hard to overcome. Democratic is a foundation for human rights. Exiled Cambodian leaders like Mu Sochua have addressed members of this House, calling on Canada to speak out.
Today, I called on this Liberal government to press for the restoration of democracy in Cambodia and call for Kem Sokha’s immediate release. We call for the restoration of the rights of the opposition, and a new election. Until then, I asked that the government not recognize any representatives of this illegitimate Cambodian regime.
ការបាត់បង់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅប្រទេសណាក៏ដោយ យើងត្រូវចាប់អារម្មណ៍។ ប្រទេសកម្ពុជាកំពុងធ្លាក់ខ្លួនចូលរទៅក្នុងពិភពងងឹតដែលធ្លាប់ឆ្លងកាត់ពីអតីតកាល។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុន-សែនបានកំពុងបំផ្លាញស្ថាប័នលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនិងការអនុវត្តន៍ស្ថាប័នទាំងនេះ។ គាត់បានដាក់ក្រុមជំទាស់អោយនៅក្រៅច្បាប់ ហើយចាប់ដាក់គុកប្រធានគណបក្សគឺលោកកឹម-សុខា។
ការបោះឆ្នោតជាតិត្រូវបានធ្វើឡើង ហើយលទ្ធផលជារដ្ឋាភិបាលមិនស្របច្បាប់។ ប្រទេសកម្ពុជាមានប្រវត្តិដឹកនាំផ្តាច់ការបែបបក្សតែមួយដែលផ្តល់អាក្រក់ជាច្រើនមកហើយ ដែលប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាបានព្យាយាមយកជំនៈលើរបបបែបនេះ។ ប្រជាធិបតេយ្យគឺជាគ្រឹះនៃសិទ្ធិមនុស្ស។ មេដឹកនាំនិរទេសខ្លួនអ្នកស្រីម៉ួរ-សុខហួរបានថ្លែងរបាយការណ៍នៅចំពោះមុខរដ្ឋសភាកាណាដាយើងនេះអំពាវនាវអោយប្រទេសកាណាដានិយាយចេញជាចំហរ។
ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំសូមអំពាវនាវអោយរដ្ឋាភិបាលកាណាដាដឹកនាំដោយបក្សសេរីនិយម ដាក់សំពាធបន្ថែមទៅលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអោយស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ ដោះលែងលោកកឹម-សុខាជាបន្ទាន់។ យើងសូមអំពាវនាវអោយមានការស្តារឡើងវិញនូវសិទ្ធិទាំងឡាយរបស់គណបក្សជំទាស់ និងការបោះឆ្នោតសាជាថ្មី។ បើមិនដូច្នោះទេ ខ្ញុំសុំអោយរដ្ឋាភិបាលកាណាដាមិនទទួលស្គាល់តំណាងណាមួយនៃរបបដឹកនាំកម្ពុជាដែលមិនស្របច្បាប់នេះ។
កម្ពុជានៅអង្គការសហប្រជាជាតិថ្ងៃទី២៨ កញ្ញា ២០១៨
ការប្រជុំអង្គការសហប្រជាជាតិលើកទី៧៣ស្តីអំពីការកំណត់វាសនារួមកាន់នៃប្រជាជនពិភពលោក លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាត្រូវបង្ខំចិត្តមកចូលរួមខ្លួនឯងដែលខុសពីលើកមុនៗ ភាគច្រើនត្រឹមបញ្ជូនទេសរដ្ឋមន្ត្រីនិងរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសមកចូលរួម។
មានសំណួរ សួរថានៅពេលដែលលោកហ៊ុន-សែនបានរៀបចំការបោះឆ្នោតក្លែងក្លាយដើម្បីឡើងកាន់អំណាច ហេតុអ្វីអង្គការសហប្រជាជាតិត្រូវអញ្ជើញលោកមកថ្លែងការណ៍? -តាមពិត អង្គការសហប្រជាជាតិមិនបានអញ្ជើញទេ គឺតំណាងប្រទេសមួយៗអាចរៀបចំយ៉ាងណាអោយមានតំណាងខ្លួនមកថ្លែងការណ៍ពេលមានប្រជុំប្រចាំឆ្នាំម្តងៗតែប៉ុណ្ណោះ។ តែពេលនេះលោកហ៊ុន-សែនទទួលបានការគាបសង្កត់ខ្លាំងពីគ្រប់មជ្ឈដ្ឋានទាំងប្រជាជនខ្មែរអ្នកបោះឆ្នោត ទាំងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ទាំងក្រុមការងារគណបក្សប្រជាជនខ្លួន ទាំងប្រទេសដែលមិនទទួលស្គាល់លោកមានសហគមអុឺរ៉ុបនិងអាមេរិកជាដើម និងទាំងប្រទេសដែលគាំទ្រលោកដើម្បីប្រយោជន៍របស់គេគឺប្រទេសចិនជាដើម។
តើលោកហ៊ុន-សែននឹងប្រឈមអ្វីខ្លះនៅអង្គការសហប្រជាជាតិ?
– ទី១ គឺបាតុកម្មប្រឆាំងរបស់សហគមខ្មែរមកពីអាមេរិកនិងកាណាដានៅមុខអង្គការសហប្រជាជាតិនាទីក្រុងញូយ៉ក។ ពួកគេទាំងអស់នោះ ចំណាយកំឡាំងកាយចិត្តរបស់ខ្លួនព្រោះមើលឃើញកំហុសឆ្គងរបស់លោកហ៊ុន-សែនចំពោះនីតិរដ្ឋ(rule of laws), សេដ្ឋកិច្ច(economy), សេរីភាព(freedom), សិទ្ធិមនុស្ស(human rights), ប្រជាធិបតេយ្យ(democracy), ការបោះឆ្នោត(election), និងភាពថ្លៃថ្នូររបស់បច្ចេកបុគ្គលខ្មែរម្នាក់ៗ(dignity of individual Khmer)ខ្លាំងពេក។
– ទី២ ប្រទេសនៃសមាជិកសហគមអុឺរ៉ុបនិងសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងប្រើប្រាស់ឱកាសវត្តមានរបស់លោកហ៊ុន-សែនដើម្បីលើកឡើងនូវបញ្ហាធំៗមានការទំលាក់ចោលការចោទប្រកាន់ទាំងអស់និងអនុញ្ញាតអោយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិត្រឡប់មកប្រក្រតីភាពឡើងវិញជាដើម។ បារាំងនឹងធ្វើជាមជ្ឈន្តិករនៃការសំរបសំរួលក្នុងនាមជាសហប្រធាននៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស២៣ តុលា ១៩៩១។
សូមបញ្ជាក់ថាសហគមអុឺរ៉ុបដែលមានសមាជិកជាច្រើនឈររឹងមាំនៅអង្គការសហប្រជាជាតិធ្លាប់ស្នើរអោយមានការព្យួរអាសនៈកម្ពុជានៅអង្គការសហប្រជាជាតិបើកម្ពុជាមិន
ត្រឡប់មករកប្រក្រតីភាពឡើងវិញទេ។ ប្រទេសបារាំង អង់គ្លេស និងសហរដ្ឋអាមេរិក ជាសមាជិកសន្តិសុខអចិន្ត្រៃយ៍ក្នុងចំណោម៥ប្រទេសរួមទាំងចិននិងរុស្សុី។ គេមិនប្រាកដថាចិននិងរុស្សុីអាចការពារកម្ពុជាបានទេ បើប្រទេសនេះត្រូវប្រឈមការគាបសង្កត់ធ្ងន់ធ្ងរពីប្រទេសទាំងអស់នៅអង្គការសហប្រជាជាតិ។ ក្នុងអង្គប្រជុំនោះ អ្នកស្រីបណ្ឌិតរ៉ូណាស្មីត ដែលជាប្រេសីតពិសេសរបស់លោកអគ្គលេខាអង្គការសហប្រជាជាតិលោកអន់តូទីអូ ហ្គូតើរ៉េស (Antonio Guterres) នឹងធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍លំអិតដល់សមាជិកទាំងអស់របស់អង្គការសហប្រជាជាតិអំពីសិទ្ធិមនុស្សនិងសេរីភាពដែលកំពុងកើតមាននៅកម្ពុជា។
ខុសពីដូណាល់ត្រាំ លោកប្រធានាធិបតេយ្យម៉ាក្រុនឈរយ៉ាងរឹងមាំនូវស្ថាប័នសកលលោកនិយម(globalism)តាមរយៈការខិតខំរួមគ្នា(collective effort) ហើយសិទ្ធិមនុស្សមិនមែនជារឿងដែលយើងអាចអនុគ្រោះ(compromise)បានទេ វាជាកាតព្វកិច្ចរួមគ្នា(collective obligation)។ ខុសពីលោកត្រាំដែលសំលឹងមើលប្រយោជន៍ប្រទេសមួយៗ លោកម៉ាក្រុនសំលឹងមើលការសហការពហុភាគី(multilateralism) មិនទទួលយកបាននូវឯកពន្ធភាព(unilateralism)បានទេ។
ស្តាប់បទថ្លែងការណ៌របស់លោកម៉ាក្រុនទាំងស្រុង៖
ស្តាប់បទថ្លែងការណ៍របស់លោកដូណាល់ត្រាំទាំងស្រុង៖