សេចក្តីជឿជាក់លើខ្លួនឯង

Posted by: | Posted on: December 22, 2022

បញ្ជាក់ខ្លួនឯងជាឱឡារឹក

១.ខ្ញុំឧទ្ទិសដើរលើវិថីរបស់ខ្ញុំ ដោយមានឬគ្មានអ្នកដទៃ។

I am committed to my path, with or without others.

២.ខ្ញុំមានសម្ភារៈជំនួយនៅក្នុងខ្លួនយកជំនះលើរឿងនេះ។

I have the tools within me to get through this.

៣.ខ្ញុំបន្តទៅមុខនៅក្នុងស្ថានភាពនេះ។

I am moving towards in this situation.

៤.នេះជាសិទ្ធិដ៏សក្តិសិទ្ធរបស់ខ្ញុំដើម្បីទទួលយកនិងជឿលើខ្លួនឯង។

It is my divine rights to accept and believe in myself.

៥.ខ្ញុំគឺល្អិតសុខុម មិនអាចកាត់ថ្លៃបាន និងប្រកបដោយគុណតំលៃខ្ពស់។

I am unique, invaluable, and worthy.


ទស្សនៈវិជ្ជានយោបាយដ៏ល្បីល្បាញរបស់ John locke (1632-1704)

Posted by: | Posted on: November 21, 2022

ទស្សនៈវិជ្ជានយោបាយដ៏ល្បីល្បាញរបស់ John locke (1632-1704)

Op-Ed: Mao Sokha

ទស្សនវិជ្ជានយោបាយដ៏ល្បីល្បាញ និងដ៏មានឥទ្ធិពលបំផុតរបស់ចន ឡក គឺមានសរសេរនៅក្នុងសៀវភៅ ដែលមានចំណងជើងជាភាសាអង់គ្លេសថា “Two Treatises of Government” ដោយនៅក្នុងនោះ ចន ឡក សរសេរអំពីគោលគំនិតសំខាន់ៗរបស់លោក ទាក់ទងនឹងប្រភពនៃធម្មានុរូបភាពរបស់រដ្ឋ និងអំណាចរបស់មេដឹកនាំ។

ខ្សែសង្វាក់នៃទឡ្ហីករណ៍របស់ ចន ឡក ចំពោះបញ្ហានេះ គឺដូចគ្នាទៅនឹងថូម៉ាស់ ហបស៍ដែរ ពោលគឺ ចន ឡក ចាប់ផ្តើមពីការពិចារណាទៅលើសភាពធម្មជាតិរបស់មនុស្ស មុនពេលការបង្កើតជាសហគមន៍ ឬជារដ្ឋ តាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងគ្នាមួយ ដែលគេឲ្យឈ្មោះថា “កិច្ចសន្យាសង្គម”។ ក៏ប៉ុន្តែ ថ្វីដ្បិតតែមានខ្សែសង្វាក់នៃទឡ្ហីករណ៍ដូចគ្នា តែគោលគំនិតរបស់ ចន ឡក ទៅលើសភាពធម្មជាតិរបស់មនុស្ស និងកិច្ចសន្យាសង្គម គឺផ្ទុយគ្នាស្រឡះពីគោលគំនិតរបស់ថូម៉ាស់ ហបស៍។

យោងតាមថូម៉ាស់ ហបស៍ ធម្មជាតិរបស់មនុស្ស គឺអាត្មានិយម ចូលចិត្តប្រកួតប្រជែងគ្នា និងប្រើកម្លាំងបាយ ហើយនៅក្នុងសភាពធម្មជាតិដើមរបស់មនុស្ស គឺពោរពេញទៅដោយភាពអនាធិបតេយ្យ និងសង្រ្គាមជាប់ជាប្រចាំ។ ចន ឡកវិញ យល់ឃើញផ្ទុយពីនេះស្រឡះ។

យោងតាម ចន ឡក ធម្មជាតិដើមរបស់មនុស្ស គឺល្អ ហើយនៅក្នុងសភាពធម្មជាតិ មនុស្សមានសិទ្ធិសេរីភាពពេញលេញ ហើយជាសិទ្ធិសេរីភាពស្មើៗគ្នា ដោយគ្មានឋានានុក្រម។ សម្រាប់ចន ឡក សភាពធម្មជាតិរបស់មនុស្ស មិនមែនពោរពេញទៅដោយភាពអនាធិបតេយ្យ និងសង្រ្គាមជាប់ជាប្រចាំនោះទេ ពីព្រោះថា នៅក្នុងសភាពធម្មជាតិនេះក៏មានច្បាប់របស់វាដែរ គឺ “ច្បាប់ធម្មជាតិ” ហើយមនុស្សគ្រប់រូបសុទ្ធតែដឹងថាអ្វីជាអំពើល្អ អ្វីជាអំពើអាក្រក់ ហើយទង្វើណាមួយ វាស្រប ឬផ្ទុយនឹងច្បាប់ធម្មជាតិ។ អ្វីដែលចោទជាបញ្ហា នៅក្នុងសភាពធម្មជាតិរបស់មនុស្ស គឺការអនុវត្តច្បាប់ធម្មជាតិ។ នៅក្នុងសភាពធម្មជាតិ មនុស្សម្នាក់ៗដឹងថាទង្វើណាមួយជាទង្វើល្មើសនឹងច្បាប់ធម្មជាតិ ហើយអ្នកប្រព្រឹត្តល្មើសត្រូវទទួលទណ្ឌកម្ម។ ក៏ប៉ុន្តែ សំណួរចោទឡើងថា តើអ្នកណាជាធានានូវការអនុវត្តច្បាប់នេះ? តើអ្នកណាជាអ្នកកំណត់អំពីទណ្ឌកម្ម ហើយអ្នកណាជាអ្នកអនុវត្តទណ្ឌកម្មដែលបានកំណត់?

សរុបមកវិញ តាមគំនិតរបស់ចន ឡក បញ្ហាចោទនៃសភាពធម្មជាតិរបស់មនុស្សមិនមែនសង្រ្គាមនោះទេ គឺបញ្ហាអយុត្តិធម៌។ ដូច្នេះ មនុស្សត្រូវការបង្កើតជារដ្ឋ មិនមែនដើម្បីចេញពីស្ថានភាពសង្រ្គាមនោះទេ តែដើម្បីចេញពីស្ថានភាពអយុត្តិធម៌ ហើយការព្រមព្រៀងដាក់ខ្លួនក្រោមអំណាចរដ្ឋ (តាមរយៈកិច្ចសន្យាសង្គម) ក៏មិនមែនជាការបោះបង់ទាំងស្រុងនូវសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ខ្លួន ដើម្បីជាថ្នូរនឹងការធានាសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួន ដូចទ្រឹស្តីរបស់ថូមាស់ ហបស៍នោះដែរ តែផ្ទុយទៅវិញ គឺគ្រាន់តែជាការបោះបង់នូវសេរីភាពមួយផ្នែក ដើម្បីជាថ្នូរនឹងការធានានូវការអនុវត្តសិទ្ធិមួយផ្នែកទៀតដែលនៅសេសសល់ ហើយដែលជាសិទ្ធិធម្មជាតិគ្មានអ្នកណាដកហូតបាន រួមមានដូចជា សិទ្ធិរស់រានមានជីវិត និងសិទ្ធិលើកម្មសិទ្ធិឯកជន ជាដើម។

ទស្សនាទានខុសគ្នា រវាង ចន ឡក និងថូម៉ាស់ ហបស៍ ស្តីពីសភាពធម្មជាតិរបស់មនុស្ស បាននាំទៅរកសេចក្តីសន្និដ្ឋានផ្ទុយគ្នា ស្តីពីអំណាចរបស់មេដឹកនាំរដ្ឋ។

តាមទស្សនៈរបស់ថូម៉ាស់ ហបស៍ នៅពេលដែលបុគ្គលម្នាក់ៗព្រមព្រៀងគ្នាផ្ទេរសិទ្ធិអំណាចគ្រប់គ្រងទៅឲ្យមេដឹកនាំរដ្ឋ តាមរយៈ “កិច្ចសន្យាសង្គម” សិទ្ធិអំណាចនោះនឹងត្រូវផ្ទេរជារៀងរហូត ដោយមិនអាចដកហូតមកវិញបាន ហើយបើទោះបីជាមេដឹកនាំរដ្ឋចេញសេចក្តីសម្រេច ឬដាក់ចេញនូវនយោបាយ ឬធ្វើច្បាប់ណាមួយ ដែលធ្វើឲ្យប្រជាជនមិនសប្បាយចិត្ត ឬគ្មានភាពយុត្តិធម៌ ក៏ប្រជាជននៅតែត្រូវបន្តដាក់ខ្លួនក្រោមអំណាចមេដឹកនាំរដ្ឋនោះដដែល។ គោលគំនិតនេះហើយ ដែលនាំថូម៉ាស់ ហបស៍ឲ្យមានទំនោរទៅរករបៀបដឹកនាំបែបរាជានិយមផ្តាច់ការ ហើយបិទផ្លូវមិនឲ្យប្រជាជនមានលទ្ធភាពរើបម្រះប្រឆាំងនឹងមេដឹកនាំរដ្ឋ។

ចន ឡកវិញ មានទស្សនៈផ្ទុយស្រះពីថូម៉ាស់ ហបស៍។ ចន ឡកយល់ថា នៅក្នុង “កិច្ចសន្យាសង្គម” ប្រជាជនមិនបានផ្ទេរសិទ្ធិអំណាចទៅឲ្យមេដឹកនាំទាំងអស់ និងជាអចិន្រ្តៃយ៍នោះទេ ហើយកិច្ចសន្យានេះ ក៏មិនមែនធ្វើឡើងតែរវាងប្រជាជនគ្នាឯងនោះដែរ ពោលគឺមានមេដឹកនាំរដ្ឋជាភាគីនៃកិច្ចសន្យា។ នៅក្នុង “កិច្ចសន្យាសង្គម” របស់ ចន ឡក បុគ្គល និងបុគ្គល ព្រមព្រៀងគ្នាផ្ទេរសិទ្ធិមួយផ្នែកទៅឲ្យរដ្ឋ ដោយគ្រប់គ្នាសុខចិត្តដាក់ខ្លួនឲ្យស្ថិតក្រោមអំណាចរបស់រដ្ឋ ចំណែករដ្ឋវិញ ដែលទទួលសិទ្ធិអំណាចពីប្រជាជន ត្រូវជាប់កាតព្វកិច្ចធានានូវយុត្តិធម៌ ក្នុងការអនុវត្តសិទ្ធិមួយផ្នែកដែលនៅសេសសល់របស់ប្រជាជន។

ដូច្នេះ តាមទស្សនៈរបស់ចន ឡក ទំនាក់ទំនង រវាងប្រជាជន និងមេដឹកនាំរដ្ឋ គឺជាទំនាក់ទំនងក្នុងឋានៈជាភាគីនៃកិច្ចសន្យា ពោលគឺ ភាគីនីមួយៗ (ប្រជាជនក៏ដូចជាមេដឹកនាំរដ្ឋ)

ត្រូវមានទាំងសិទ្ធិ និងទាំងកាតព្វកិច្ច ហើយការគោរពសិទ្ធិ និងកាតព្វកិច្ចទៅវិញទៅមកនេះ គឺជាមូលដ្ឋានគ្រឹះ ដើម្បីធានានូវសុពលភាពនៃ “កិច្ចសន្យាសង្គម”។

Read More …

សំណួរ-ចំលើយ ប្រឡងវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយ

Posted by: | Posted on: November 13, 2022

សំណួរប្រឡងវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយ

សំណួរ-ចំលើយ ប្រឡងវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយ រៀបរៀងដោយលោកសេង សុភ័ណ

១-ចួរពន្យល់ពីទស្សនៈទូទៅជុំវិញអត្ថន័យនយោបាយ?

-នយោបាយគឺជាឧបាយក្នុងការកែច្នៃធនធានជាតិ(nation wealth) និងការអនុវត្តន៍ប្រព័ន្ធច្បាប់(national legal system)ដើម្បីផ្តល់សេវាកម្មល្អបំផុតដល់ប្រជាពលរដ្ឋនិងប្រទេសជាតិ។ ឧត្តមគតិអ្នកនយោបាយគឺជាឧត្តមគតិកសាងគំរូល្អសម្រាប់អនុជនជំនាន់ក្រោយនៅពេលខ្លួនកំពុងមានអំណាចគ្រប់គ្រង។

នយោបាយមិនមែនជាគំនិតរវើរវាយថាជារឿងរបស់វណ្ណៈអ្នកគ្រប់គ្រងដែលត្រូវតែប្រើអំណាចដើម្បីគ្រប់គ្រងប្រទេស ដើម្បីរៀបចំសណ្តាប់​ធ្នាប់ក្នុងប្រទេស ដើម្បីប្រមូលធនធានក្នុងការអភិវឌ្ឍប្រទេស ហើយក៏ជា​តួនាទីរបស់អ្នកនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងដែលត្រូវតែស្តាប់បង្គាប់​ និងប្រតិបត្តិ​តាមដោយ​ម៉ឺងម៉ាត់នូវវិន័យ និង​ច្បាប់ នោះទេ ពីព្រោះទាំងអ្នកអភិរក្សនិយម(conservatives) ទាំងអ្នកសេរីនិយម(liberals) និងអ្នកទំនើបកម្មនិយម(modernists) សុទ្ធសឹងតែសំឡឹងឃើញនយោបាយជាវិធីសាស្ត្រឈានទៅរកការផ្លាស់ប្តូរជាវិជ្ជមានក្នុងសង្គម(positive changes in a society)។ ហើយនយោបាយមិនមែនជារឿងស្វែងរកអំណាចដើម្បីប្រើអំណាចទាំងនោះដោយខ្វះទំនួលខុសត្រូវនោះទេ ហើយក៏មិនមែនជាការស្វែងរកផលប្រយោជន៍សម្រាប់​ខ្លួនឯងតាមការយល់ឃើញរបស់មហាជនមួយចំនួននោះដែរ ព្រោះការយល់ឃើញបែបនេះអាស្រ័យដោយអ្នកទាំងនោះធ្លាប់​បានទទួលរងសម្ពាធពី​នយោបាយ​បុគ្គលដែលមានជំនឿបែបនេះ មានអារម្មណ៍ស្អប់ខ្ពើមនយោបាយ ហើយមិនចង់​​ចូល​រួមពាក់ព័ន្ធតែប៉ុណ្ណោះ។

តាមទស្សនៈប្រជាជនសាមញ្ញដែលឆ្លងកាត់ប្រវត្តិនយោបាយខុសនិងនយោបាយអមនុស្សធម៌ យល់ឃើញថា នយោបាយគឺជាការបោកប្រាស់ និងជាការងារ​ខ្មៅកខ្វក់។ តែតាមពិតប្រជាជនសាមញ្ញទាំងអស់នោះគឺជាផ្នែកមួយនៃទំនួលខុសត្រូវនយោបាយខុសនិងនយោបាយអមនុស្សធម៍ទៅតាមច្បាប់កិច្ចសន្យាសង្គមនយោបាយ។

  • អ្នកប្រាជ្ញដ៏ល្បីឈ្មោះផ្នែកនយោបាយគឺលោកហ្សង់ហ្សាក់ រ៉ូសូ(Jean-Jacques Rousseau) បានអោយនិយមន័យនយោបាយថានយោបាយគឺជាកិច្ចសន្យាសង្គម(social contract)ដែលអ្នកមានអំណាចនិងប្រជាជនមិនអាចផ្តាច់ចេញពីគ្នាបានទេ ពួកគេគឺជាចលករនយោបាយមួយបង្កើតអោយមានវប្បធម៌នយោបាយនៃការធានាដល់សិទ្ធិសេរីភាព(rights and freedom) សមភាព(equality) យុត្តិធម៌(justice) និងប្រយោជន៍សុខដល់សាធារណៈ(public goods) ដោយមិនរើសមុខ។
  • ២-តើវិទ្យាសាស្រ្តនយោបាយមានប្រភពសំខាន់ៗអ្វីខ្លះ?
    • ១- ទស្សនៈនយោបាយ
      • ក- ប្រវត្តិនៃគំនិតនយោបាយ
      • ខ- ទស្សនៈនយោបាយ
    • ២- ស្ថាប័ននយោបាយ
      • ក- រដ្ឋធម្មនុញ្ញ
      • ខ- រដ្ឋាភិបាលកណ្តាល
      • គ- រដ្ឋាភិបាលក្នុងតំបន់ និង​មូលដ្ឋាន
      • ឃ- រដ្ឋបាលសាធារណៈ និង គោលនយោបាយសាធារណៈ
      • ង- មុខងារនៃសេដ្ឋកិច្ច និង សមាសភាពនៃរដ្ឋាភិបាល
      • ច- ការប្រៀបធៀប និង ការវិភាគនៃស្ថាប័ននយោបាយ
    • ៣- ក្រុមគណបក្ស និង មតិយោបល់សង្គម
      • ក- គណបក្សនយោបាយ
      • ខ- ក្រុមមនុស្ស និង​ សមាគម
      • គ- ការចូលរួមរបស់ប្រជាជនក្នុងរដ្ឋាភិបាល និង រដ្ឋបាល
      • ឃ- មតិយោបល់របស់សង្គម
    • ៤- ទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ
      • ក- ទស្សនៈនៃទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ
      • ខ- នយោបាយអន្តរជាតិ
      • គ- ច្បាប់អន្តរជាតិ
      • ឃ- នយោបាយ និង អង្គការអន្តរជាតិ
  • ៣-ចូរពន្យល់ពីពុទ្ធិនយោបាយមានប្រភពសំខាន់អ្វីខ្លះ?
    • -ពុទ្ធិនយោបាយមានសារៈសំខាន់២គឺ សម្រាប់បុគ្គល និង សម្រាប់សង្គមទាំងមូល​ :          
      • សម្រាប់បុគ្គល
        • -ដើម្បីចូលរួមនិងស្វែងយល់អ្នកនយោបាយចេះអោយតំលៃមនុស្ស គោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងអ្នកនយោបាយដែលយកប្រជាពលរដ្ឋគ្រាន់តែជាឈ្នាន់ដើម្បីអំណាចនិងលាភសក្ការៈខ្លួន
        • -ដើម្បីចេះវិភាគ និង កំណត់ច្បាស់លាស់ថា អ្នកណាជានយោបាយបោកបញ្ឆោត
        • -ដើម្បីឱ្យមានគតិយុត្តចូលរួមក្នុងការបោះឆ្នោត ការស្ទង់ប្រជាមតិដើម្បីផ្តល់ការរិៈស្ថាបនាចំពោះ​ការងាររដ្ឋអំណាច និង នីតិវិធីប្រជាធិបតេយ្យ
        • -ដើម្បីឱ្យយល់ដឹងនូវដំណើរការនយោបាយកំពុងតែឋិតលើផ្លូវត្រូវ ឬ ផ្លូវខុស
        • -ដើម្បីឱ្យចេះជ្រើសរើសយករបបគ្រប់គ្រង​ណាមួយសម្រាប់ខ្លួនឯង កូនចៅខ្លួន និង ប្រទេសជាតិ។
      • សម្រាប់សង្គមទាំងមូល : នៅពេលប្រជាជនមានចំណេះដឹងផ្នែកនយោបាយ ពួកគេ​នឹង​មានភាពស្មោះត្រង់ចំពោះជាតិ និង កិច្ចការរួមរបស់សង្គម ស្ថិតក្នុងមនសិការស្នេហាជាតិ ជាពលរដ្ឋ​មានសេរីភាព​ និង មានការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ចំពោះទង្វើរបស់ខ្លួន ហើយដែលមិនបណ្តោយ​ខ្លួន​ឱ្យធ្លាក់ទៅក្នុងកណ្តាប់ដៃរបស់ជនអត្តទត្ថបុគ្គល និង អ្នកនយោបាយអសមត្ថភាព ។
  • ៤-ចូរពន្យល់នយោបាយជាសិល្បៈនៃការរស់នៅជាមួយគ្នាក្នុងសង្គម?
    • -សិល្បៈនៃការរស់នៅជាមួយគ្នាក្នុងសង្គម គឺជាទស្សនៈរបស់លោក ផ្លាតុង ដែលគាត់មាន​ទស្សនៈថា នយោបាយគឺជា កិច្ចការស្តីអំពីការរៀបចំធ្វើឱ្យ​ជីវិតរស់នៅរបស់មនុស្សក្នុងសង្គម​មានភាពរលូនក្នុងការរស់នៅជាមួយគ្នា។ ​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​​មនុស្សទាំងឡាយមានលក្ខណៈខុសៗគ្នាទាំងអស់ ខ្លះពេញលក្ខណៈ ខ្លះមិនពេញលក្ខណៈ ខ្លះទៀតអត្តទត្ថបុគ្គល ពួកគេទាំងអស់នោះពិបាក​នឹងរស់នៅជាមួយគ្នាណាស់។ ក៏ប៉ុន្តែក្នុងពេលជាមួយគ្នានោះ គេត្រូវការគ្នាទៅវិញទោមក និង​ជាក្រិតក្រម ពួកគេមិនអាចរស់នៅឯកោបានឡើយ គឺពួកគេត្រូវរស់នៅជាមួយគ្នាក្នុងសង្គម។ នយោបាយជួយឱ្យពួកគេធ្វើអ្វីៗប្រកបដោយសុភវិនិច្ឆ័យ មនុស្សធម៌ គោរពច្បាប់ ក្រមសីលធម៌ និង បែបជឿនលឿន។
  • ៥-ចូរពន្យល់ពីការចូលរួមក្នុងសកម្មភាពនយោបាយ?
    • -ការចូលរួមក្នុងសកម្មភាពនយោបាយគឺជា​កាតព្វកិច្ចរបស់ប្រជាជន សមាគម អង្គការ គណបក្ស​នយោបាយ ដើម្បីទាមទារឱ្យបាននូវគោលបំណងរបស់ខ្លួន ដោយឈរលើមូលដ្ឋានច្បាប់ សិទ្ធិ សេរីភាព​ ចំណេះដឹង លទ្ធភាព និង សមត្ថភាព។ ការចូលរួមក្នុងសកម្មភាពនយោបាយពីសំណាក់ ប្រជាជន​ និង អង្គការនានា មានសារៈសំខាន់ណាស់ ដែលជាលទ្ធផលបានបង្ហាញឱ្យឃើញ​​នូវ​សមិទ្ធិផល និង ការផ្លាស់ប្តូរជាច្រើនក្នុង​ប្រទេសរបស់ពួកគេ។ ការចូលរួមក្នុងសកម្មភាព​នយោបាយនេះបណ្តាលមកពី ប្រជាជនចង់បានមេដឹកនាំល្អ មានការឈឺចាប់ ការមិនពេញចិត្ត​ពីសំណាក់អំណាចនយោបាយណាមួយ និង ដើម្បីបំពេញតួនាទីជាពលរដ្ឋល្អ។ ប៉ុន្តែក៏មាន​ប្រជាជនមួយចំនួនស្អប់ខ្ពើម មិនចង់ចូលរួមក្នុងសកម្មភាពនយោបាយផងដែរ ដោយសារពួក គេ គ្មានចំណេះដឹង គ្មានសេចក្តីក្លាហាន គ្មានពុទ្ធិនយោបាយ គ្មានមូលដ្ឋានគាំទ្រច្បាស់លាស់ និង ជាពិសេសធ្លាប់ជាជនរងគ្រោះនយោបាយ។ ជាឧទាហរណ៍ ពួកគេអាចឆ្លងកាត់សង្គ្រាមនិងវាលពិឃាតដែលនាំអោយបាក់ស្មារតីឬមានជំងឺបាក់ស្បាតភីធីអេសឌី(PTSD)ជាដើម។
Read More …

No glimmers of democratic hope allowed in Cambodia

Posted by: | Posted on: November 9, 2022

No glimmers of democratic hope allowed in Cambodia

Op-Ed: Asia Time

PM Hun Sen threatening to ban opposition Candlelight Party ahead of 2023 elections in repressive redux of CNRP’s forced dissolution

By DAVID HUTTNOVEMBER 8, 2022

“I expect that Cambodia will hold off on the possible dissolution of the Candlelight Party until after the East Asia Summit to ensure that the Biden-Hun Sen meeting goes smoothly,” said Charles Dunst, an associate at The Asia Group, a Washington-based strategic advisory firm. 

Yet there are also questions about how prepared the US would be to respond in the event of the opposition party’s dissolution.  

As Prime Minister Hun Sen’s ruling Cambodian People’s Party (CPP) threatens to ban its latest opposition rival ahead of next year’s elections, the United States and European Union can be expected to toughen their existing sanctions on the nation’s democratic backsliding.  

Western democracies imposed limited economic sanctions and other punitive measures against several Cambodian officials in response to the 2017 forced dissolution of the main opposition Cambodia National Rescue Party (CNRP) on dubious legal grounds.  

Despite new engagement this year and with US President Joe Biden visiting Phnom Penh for the first time next week for a regional summit, Cambodia’s long-ruling prime minister has escalated his rhetorical attacks on the newly-reformed Candlelight Party, which emerged as the largest rival group at June’s local elections.

Hun Sen, who has been in power since 1985, has said the party could be banned ahead of next year’s general election because of its alleged links with exiled opposition figure Sam Rainsy, the Candlelight Party’s former leader. 

Rainsy has been sentenced in absentia to numerous political charges and Hun Sen has prevented his attempts to return to the country from self-exile in France. The Candlelight Party denies any current links with him, despite being known as the Sam Rainsy Party until 2018.

The party was mostly disbanded in 2012 after Rainsy and most of its members merged with another opposition group to form the CNRP, which was forcibly dissolved on spurious accusations of plotting a US-backed coup. 

“Any political party that links itself to the convict [Rainsy] will receive a complaint about it to the court. If a political party dares to attach itself to Sam Rainsy, they may face dissolution,” Hun Sen said on October 17. 

A week later, he followed up with a more direct threat after Rainsy posted content on social media that allegedly defamed Cambodia’s monarch. “I want the Candlelight Party to clarify its stand on Sam Rainsy’s statement claiming the King has no conscience,” he stated, according to local media reports. 

He added: “It isn’t a small story, and [it’s] not a joke…The Candlelight Party members must immediately defect to avoid any problem [because Sam Rainsy’s supporters in the party] want to topple the government and monarchy.” 

Even before Hun Sen’s latest threats, the ruling CPP and the National Election Commission, a CPP-stacked body, sued the Candlelight Party’s vice-president Son Chhay for defamation over his comments made about irregularities at June’s local election. He was found guilty and ordered to pay around US$750,000 to the claimants in early October.  

Hun Sen has slightly toned down his rhetoric in recent days after the Candlelight Party put out a public statement again denying association with Rainsy and critiquing his comments about the monarchy.  

“If they had not done so, they would be facing problems. I stress again – no one shall link with that traitor,” Hun Sen said on October 29. 

However, Hun Sen’s latest comments still carry the threat of dissolution and the country’s CPP-stacked courts would likely readily accept his legal justification for the party’s dissolution, even if the leader cannot provide any corroborating evidence, analysts say.

Kem Sokha, the CNRP president at the time of its ban, was arrested for treason in 2017 and his trial is ongoing, despite the prosecutors presenting very little evidence to substantiate the coup claims during hearings.  

Read More …