Source: KhmerOversea.Info

កម្មវិធីរំលឹកខួបគំរប់៣០ឆ្នាំនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស តើកម្ពុជាដើរដល់របត់ផ្លូវណា? 30 Years Anniversary of Paris Peace Agreements: Where is Cambodia heading to?

៣០ឆ្នាំកន្លងមកនេះ សន្ធិសញ្ញាកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសដើម្បីសន្តិភាពនៅកម្ពុជានៅថ្ងៃ២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ត្រូវបានពើបប្រទៈបដិវាទកម្ម(controversy)ជាច្រើនរវាងអ្នកកាន់កាប់អំណាចនិងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ។

• នៅពេលដែលកិច្ចព្រមព្រៀងនេះនិយាយពីការកសាងសន្តិភាពយូរអង្វែងប្រកបដោយនិរន្តភាព(comprehensive peace) អ្នកកាន់កាប់អំណាចអួតត្រឹមចេញផុតពីសង្គ្រាមស៊ីវិលនិងអរគុណសន្តិភាពដូចសព្វថ្ងៃ។
• នៅពេលកិច្ចព្រមព្រៀងនេះនិយាយពីការផ្តល់អំណាចដល់ប្រជាពលរដ្ឋតាមរយៈពង្រឹងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស និងសារពត៍មានឯករាជ្យ អ្នកកាន់កាប់អំណាចបែរយកស្ថាប័នជាតិមកធ្វើជាឧប្បករណ៍នយោបាយរបស់ខ្លួននិងពង្រឹងអំណាចបែបរបបផ្តាច់ការតាមរយៈការប្រើប្រាស់តុលាការជាអាវុធ ការរឹតត្បិតសេរីភាពបញ្ចេញមតិ រឹតត្បិតសកម្មភាពសង្គមស៊ីវិល និងការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលមានសំលេងគាំទ្រពាក់កណ្តាលប្រទេសព្រមទាំងដកហូតតំណែងតំណាងរាស្ត្រនិងក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ដែលប្រជាពលរដ្ឋបានបោះឆ្នោតអោយពួកគេ។
• នៅពេលដែលកិច្ចព្រមព្រៀងនេះបានបន្តជួយកម្ពុជារហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនិងទៅថ្ងៃអនាគត មានទាំងជំនួយមនុស្សធម៍ ការពង្រឹងសមត្ថភាពស្ថាប័ន និងកិច្ចអនុគ្រោះខាងពាណិជ្ជកម្ម ប៉ុន្តែអ្នកកាន់កាប់អំណាចបកស្រាយផ្សេងពីនេះដោយធ្វើការអត្ថាធិប្បាយថាកិច្ចព្រមព្រៀងនេះបានរលត់បាត់អស់សុពលភាពហើយ។
• នៅពេលដែលកិច្ចព្រមព្រៀងនេះធានានូវឯករាជ្យភាព បូរណភាពទឹកដី និងអព្យាក្រិតភាពរបស់កម្ពុជា តែអ្នកកាន់កាប់អំណាចបច្ចុប្បន្នត្រូវបានគេមើលឃើញថាបានងាកទៅពឹងពាក់ចិនកុម្មុយនីសហួសពីដែនកំណត់ដោយច្បាប់ជាតិនិងច្បាប់អន្តរជាតិ។
• នៅពេលដែលកិច្ចព្រមព្រៀងនេះពង្រឹងស្ថាប័នជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតឬគជបអោយមានវិជ្ជាជីវៈខ្ពស់ប្រកបដោយសេរីនិង ត្រឹមត្រូវនិងយុត្តិធម៌ អ្នកកាន់កាប់អំណាចបានបង្កើតគណៈកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតដោយខ្លួនឯងរួចធ្វើការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៨ដែលធ្វើអោយគណបក្សរបស់ខ្លួនទទួលបានសំលេងក្នុងរដ្ឋសភាទាំងស្រុងគ្រប់គ្រងបែបឯកបក្សមកដល់សព្វថ្ងៃ។
• នៅពេលកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសពង្រឹងការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយសមធម៌និងការការពារបរិស្ថាន រដ្ឋអំណាចបច្ចុប្បន្នមានឈ្មោះអាក្រក់ខាងអំពើពុករលួយ កម្ពុជានៅមានគម្លាតសង្គមខ្ពស់ និងការរិចរិលព្រៃឈើក៏ដូចជាសម្បត្តិជាតិផ្សេងៗ។

វាគ្មិន៖

• ព្រះតេជគុណបណ្ឌិតហុក សាវណ្ណ ព្រះចៅអធិការវត្តខ្មែរម៉ុងត្រអាល ជាទីប្រឹក្សាអង្គការដឺស៊ីរ៉ក់
• លោកគល់ បញ្ញា ជាទីប្រឹក្សាអង្គការខុមហ្រ្វែល-លោកសេង សុភ័ណ ប្រធានអង្គការដឺស៊ីរ៉ក់
• បណ្ឌិតប៉ា ចាន់រឿន ប្រធានវិទ្យាស្ថានប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជាហៅកាត់ថាស៊ីដ-បណ្ឌិតសេង សារី អ្នកស្រាវជ្រាវសង្គមនិងអ្នកវិភាគឯករាជ្យ
• បណ្ឌិតអ៊ា សុផល សាស្ត្រាចារ្យវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយនៅ Occidental College, USA
• លោកង៉ែត ប៉ុល តំណាងដឺស៊ីរ៉ក់ ខេត្តអាល់បើរតា

សម្របសម្រួលដោយ៖ អ្នកស្រីធឹង វណ្ណា

នៅកម្ពុជា៖ថ្ងៃអាទិត្យ ទី២៤ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ ម៉ោង១០ព្រឹកនៅកម្ពុជា

Sunday, October ២៤, 2021 at 10:00 AM Phnom Penh Time

Modern Leviathan of Cambodia, Part I

Thomas Hobbs បង្កើតទ្រឹស្តីរដ្ឋធម្មជាតិ(State of Nature) តាមគំនិតអវិជ្ជមាន(Pessimistic)របស់គាត់គឺមនុស្សជាសត្វសង្គមដ៏សាហាវ ដូច្នេះត្រូវតែមានរដ្ឋបុរាណ(Ancient States)ឬរដ្ឋទំនើប(Modern States)ជាអាវក្រោះដើម្បីការពារ។ ប្រជាពលរដ្ឋមានសិទ្ធិស៊ីវិល(Civil Rights/Civil Liberty)ក្នុងការតវ៉ាជាមួយអាជ្ញាធររដ្ឋ(Authoritative Sovereign) តែត្រូវតែហ៊ានលៈបង់អធិបតេយ្យភាពខ្លួនឯង(self sovereign)ដើម្បីសុវត្ថិភាពខ្លួនផ្ទាល់។ ចំណុចនេះត្រូវគ្នានឹងលោកហ៊ុន សែន ដែលបានតាំងខ្លួនឯងជាវីរៈបុរសខាងការពារសុខសន្តិភាពប្រជាពលរដ្ឋ រហូតដល់និយាយថាសិទ្ធិរស់រានមានជីវិតគឺជាអាទិភាពរបស់លោកក្នុងន័យថាឈឺ របួស ដាក់គុក បិទការសែត បិទសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ បិទសេរីភាពជួបជុំ សំលាប់ពីរបីនាក់ដើម្បីមនុស្សរាប់រយ រហូតដល់ជាន់ឈ្លីសំលេងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរជិតកន្លៈនគរ ជាដើម គឺលោកអាចធ្វើបានទាំងអស់?
តាមពិតថមម៉ាសហប់ចង់ប្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋថាខ្លួនមានសិទ្ធិនិងសេរីភាព តែដោយសម័យនោះព្រះរាជាឬអំណាចផ្តាច់ការខ្លាំងខ្លាពេក និងការរៀបចំប្រព័ន្ធរដ្ឋការពារអំណាចស្មុគស្មាញនិងប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់។ គំនិតហប់ក្នុងការត្រូវហ៊ានលៈបង់ដែនអធិបតេយ្យផ្ទាល់ខ្លួនដើម្បីបានសន្តិសុខត្រូវបានវាយបកដោយអ្នកប្រាជ្ញជំនាន់ក្រោយ បណ្តាលអោយរបបរាជានិយមផ្តាច់ការនិងអធិរាជនិយមដួលរលំនៅសព្វថ្ងៃ ទោះបីត្រូវប្តូរទៅជារបបសាធារណៈរដ្ឋផ្តាច់ការនិងកុម្មុយនីសផ្តាច់ការក៏ដោយ ក៏របបប្រជាធិបតេយ្យនិងការបង្កើតនីតិរដ្ឋពិតប្រាកដបានកំពុងឈានទៅមុខ។
ខុសអ្វីតែប្រទេសកម្ពុជា ក្រោយការលើកបន្តុបដោយវៀតណាម របបគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានក្រសោបជាប់កំនិតថមម៉ាស់ហប់និងវាយតំលៃខ្លួនឯងខ្ពស់ក្នុងការការពារសន្តិភាពនិងសន្តិសុខប្រជាពលរដ្ឋ ដោយរមែងមើលឃើញថាប្រជាពលរដ្ឋគឺជាកម្មវត្ថុដែលត្រូវតែស្តាប់បង្គាប់បញ្ជានិងធ្វើតាមរដ្ឋអំណាច។ តាមហប់ ទាំងអ្នកកាន់កាប់អំណាចទាំងប្រជាពលរដ្ឋគឺសុទ្ធសឹងតែមានដែនអធិបតេយ្យខ្លួនឯង ដែលប្រជាការនេះសតិសម្បជញ្ញៈនិងស្មារតីតែងតែត្រឡប់ទៅរករដ្ឋធម្មជាតិ(state of nature)ដែលនុស្សគឺជាសត្វដែលកាប់សំលាប់គ្នាកើតកល្យុគនិងសង្គ្រាមស៊ីវិលឥតឈប់ឈរ ដូច្នេះមានតែមករកនីតិរដ្ឋពិតប្រាកដទើបបាន។
តែនីតិរដ្ឋកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នគឺជាវប្បធម៌ទន្ទេញចាំមាត់គ្មានការបដិបត្តិសោះឡើយ។ កម្ពុជាសព្វថ្ងៃមិនទាំងជាប្រជាធិបតេយ្យមិនទាំងជាសាធារណៈរដ្ឋផ្តាច់ការឬកុម្មុយនីសផ្តាច់ការ(Present Cambodia is neither democracy nor republic/monarchy tyrant)! អាចជារដ្ឋអាណាធិបតេយ្យ(anarchical state)ឬរដ្ឋអត់ហេតុផលច្រើនជាង(irrational state)ច្រើនជាង។
ចាប់តាំងពីកកើតជាគណៈបក្សកាន់អំណាចតាក់តែងឡើងដោយប្រទេសវៀតណាមនៅឆ្នាំ១៩៧៩មក យើងឃើញមនុស្សក្នុងបក្សនេះឬអធិបតេយ្យម្នាក់ៗភាគច្រើនដាច់ខាតគឺជាមនុស្សមិនយល់ទេរដ្ឋទំនើប(modern state) នីតិរដ្ឋ(rule of law) ប្រជាធិបតេយ្យ(democracy) និងសិទ្ធិមនុស្ស(human rights)។ និរន្តរភាពនៃបក្សនេះច្បាស់ណាស់ មានអ្នកមានផលប្រយោជន៍ជួយយឹតយោងសន្តោងពីក្រោយខ្នង។ យើងពិនិត្យមើលជាក់ស្តែងនៃសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍(top politburo) គ្រាន់តែប្រព័ន្ធតុលាការមួយគឺមានការទទឹងទិស(messy)និងខ្វះហេតុផល(irrational)រួចបាត់ទៅហើយ៖ ប្រធានតុលាការកំពូលត្រូវលាលែងពីតំណែងបក្ស តែគ្មានទេ មេនគរបាលជាតិនិងមេប៉េអិមជាតិ ជាអ្នកអនុវត្តច្បាប់ត្រូវលាលែងពីតំណែងបក្ស តែគ្មានទេ…ដូច្នេះអោយគេប្រាសចាកអគតិ៤តាមច្បាប់យុត្តិធម៍និងបំរើប្រជាពលរដ្ឋដោយឆន្ទៈពិតប្រាកដមិនមាននិន្នាការលំអៀង បានយ៉ាងណា?ងាកមកកងកំលាំងប្រដាប់អាវុធយោធាវិញ លោកហ៊ុនសែនបង្កើតកងអង្គរក្សដ៏សម្បើមមហិមាសម្រាប់ខ្លួនផ្ទាល់តែបែរដាក់ជាកងទ័ពជាតិប្រើថវិការជាតិ។ កូនប្រុសលោក ទោះចប់បណ្ឌិតដ៏មានកិត្តិយសពីបរទេសយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏លោកអាចបិទភ្នែកបិទត្រចៀកបន្លំខ្លួនជាបណ្ឌិតរំលោភប្រព័ន្ធច្បាប់ដោយមិនលាលែងពីតំណែងបក្សឡើយនៅពេលកាន់ការជាអគ្គមេបញ្ជាការកងទ័ពជាតិ។
ថមម៉ាសហប់គ្រាន់តែបញ្ជាក់ថា៖រដ្ឋផ្តាច់ការគឺពិតជាកន្សោមអំនាចនៃប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងប្រទេស(national systemic based-power)តែកម្ពុជា ក្រោមអំណាចលោកហ៊ុនសែនគឺពិតជាកន្សោមប្រព័ន្ធអំណាចការពារផលប្រយោជន៍ក្រុមគ្រួសារត្រកូលខ្លួនទៅវិញ(family systemic based-power)។

Chabot Lowenthal គណៈកម្មាធិការអនុម័តច្បាប់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា

វ៉ាស៊ីនតោនឌីស៊ី៖ នៅថ្ងៃនេះគណៈកម្មាធិការកិច្ចការបរទេសនៃសភាបានអនុម័តជាឯកច្ឆន្ទនូវច្បាប់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ច្បាប់ស្នើដោយបក្សទាំងពីរដឹកនាំដោយអ្នកតំណាង Steve Chabot (R-OH) និង Alan Lowenthal (D-CA) ដែលជាសហប្រធានកិច្ចប្រជុំសភាជាន់ខ្ពស់សម្រាប់កម្ពុជា ដើម្បីដាក់ទណ្ឌកម្មលើមន្រ្តីកម្ពុជាដែលទទួលខុសត្រូវចំពោះការបំផ្លាញលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងប្រទេសនេះ។

លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តីហ៊ុនសែននិងបក្ខពួករបស់គាត់ត្រូវប្រឈមមុខនឹងផលវិបាកយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរពីសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងការចាប់ខ្លួនលោកកឹមសុខានិងការរំលាយគណបក្សប្រឆាំងនៅឆ្នាំ ២០១៧ ដែលជាការបង្ក្រាបដែលបានបន្តរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។ លោកហ៊ុនសែនបានគ្រប់គ្រងប្រទេសដោយមិនប្រកាន់យកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៨៥ ។ ច្បាប់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជានឹងធ្វើឱ្យគាត់ទទួលខុសត្រូវនិងគាំទ្រសេចក្តីប្រាថ្នាប្រជាធិបតេយ្យស្របច្បាប់របស់ប្រជាជនកម្ពុជា” ។

“ សមាជិកសភា Lowenthal បាននិយាយថា៖ ពីការបិទឬគាបសង្កត់នូវសារព័ត៌មានសេរី ការបង្រ្កាបគូប្រជែងនយោបាយរហូតដល់ការបោះឆ្នោតក្លែងក្លាយដែលប្រកាសថាគាត់ជាជម្រើសរបស់ប្រជាជនរបបរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីហ៊ុនសែន បានធ្វើអ្វីគ្រប់យ៉ាងដើម្បីបំផ្លាញក្តីសង្ឃឹមនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា”។ លោកបន្តថា“ របបផ្តាច់ការកាន់កាប់បន្តរបស់លោកហ៊ុនសែនប្រឆាំងនឹងការសន្យាដែលបានធ្វើចំពោះមុខប្រជាជនកម្ពុជាក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ ១៩៩១ ។ ទណ្ឌកម្មនៃច្បាប់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាគឺជាតម្លៃដែលលោកហ៊ុនសែននិងរបបរបស់លោកត្រូវសងចំពោះការរំលោភបំពានឥតឈប់ឈររបស់ពួកគេចំពោះសេរីភាពរបស់ប្រជាជនកម្ពុជា»។

WASHINGTON, D.C. – Today, the House Foreign Affairs Committee unanimously passed the Cambodia Democracy Act, bipartisan legislation introduced by Representatives Steve Chabot (R-OH) and Alan Lowenthal (D-CA), Co-Chairs of the Congressional Caucus on Cambodia, to impose sanctions on Cambodian officials responsible for uprooting democracy in the country.

“Prime Minister Hun Sen and his cronies must face significant consequences from the United States in response to their arrest of Kem Sokha and the dissolution of the opposition party in 2017 – a crackdown that has continued until today,” Chabot said. “Hun Sen has undemocratically dominated the country since 1985. We must stand with the Cambodian people as he continues to stifle their rights and preclude a free and fair election. The Cambodia Democracy Act will hold him accountable and support Cambodians’ legitimate democratic aspirations.”

“From shuttering or co-opting the free press, to banishing political opponents, to holding a sham election declaring him the people’s choice, the regime of Prime Minister Hun Sen has done everything in its power to destroy any hope of democracy in Cambodia,” Congressman Lowenthal said. “Hun Sen’s continued authoritarianism runs counter to the promises made to the Cambodia people in the 1991 Paris Peace Accords. The Cambodia Democracy Act’s sanctions are the price Hun Sen and his regime must pay for their relentless assault on the freedom of the Cambodian people.”

Background:

• Prime Minister Hun Sen arrested the opposition leader, Kem Sokha, President of the Cambodia National Rescue Party (CNRP) and dissolved the CNRP in the lead up to the 2018 Cambodian elections.
• The Cambodia Democracy Act directs the President to impose sanctions on Cambodian officials who are responsible for acts that undermine democracy in Cambodia.
• The President may suspend the sanctions if Cambodia makes significant progress towards ending government efforts to undermine democracy and commit human rights violations.
• House Foreign Affairs Committee Chairman Gregory Meeks (D-NY) offered an amendment during markup to include updated findings which demonstrate that Hun Sen’s crackdown continues until today.
• This legislation passed the House of Representatives in the 115^th and 116^th Congress.

A copy of the legislation can be found here.

Chairman Meeks’ Amendment can be found here.

DON’T ARGUE WITH DONKEYS (Fable)

The donkey said to the tiger:
– “The grass is blue”.

The tiger replied:
– “No, the grass is green.”

The discussion heated up, and the two decided to submit him to arbitration, and for this they went before the lion, the King of the Jungle.

Already before reaching the forest clearing, where the lion was sitting on his throne, the donkey began to shout:
– “His Highness, is it true that the grass is blue?”.

The lion replied:
– “True, the grass is blue.”

The donkey hurried and continued:
– “The tiger disagrees with me and contradicts and annoys me, please punish him.”

The king then declared:
– “The tiger will be punished with 5 years of silence.”

The donkey jumped cheerfully and went on his way, content and repeating:
– “The Grass Is Blue”…

The tiger accepted his punishment, but before he asked the lion:
– “Your Majesty, why have you punished me?, after all, the grass is green.”

The lion replied:
– “In fact, the grass is green.”

The tiger asked:
– “So why are you punishing me?”.

The lion replied:
– “That has nothing to do with the question of whether the grass is blue or green. The punishment is because it is not possible for a brave and intelligent creature like you to waste time arguing with a donkey, and on top of that come and bother me with that question.”

The worst waste of time is arguing with the fool and fanatic who does not care about truth or reality, but only the victory of his beliefs and illusions. Never waste time on arguments that don’t make sense… There are people who, no matter how much evidence and evidence we present to them, are not in the capacity to understand, and others are blinded by ego, hatred and resentment, and all they want is to be right even if they are not.

When ignorance screams, intelligence is silent. Your peace and quiet are worth more.