CAMBODIA: Building leadership for young Khmers
A general framework
A general framework
Youths have been worldwide recognized as the young shoot of the bamboo. Youths are the strongest force in society to shape, change and improve society in which they are residing with. Cambodia at the present has been outstandingly emerging youth bulk in which under age of 25 years old is representing majority of Cambodia’s 14 millions population. Those youths are actively working to sustain their family economy. Their bulks are crowding at the garment factories, migrations to work outside Cambodia, educational institutes and rice paddies.
Unfortunately, Cambodian youths are likely not crowding at the political rally or actively participate with the politics. This shortfall possibly stems from two factors: the freedom of expression in Cambodia has been curtained by the political monopoly of the ruling party and the embedded tradition of youth’s parents on the scary repercussion if one actively participated with the politics.
After googling about Cambodian youths and their participation with the politics, I found these three phenomenon extremely speak something differently from that traditional thought.
1. Watching video clip on “Next Generation Program or កម្មវិធីអ្នកបន្តវេន”, many speakers spoke proudly on the collective effort to tackle lingering issues challenging Cambodia such as life improvement, justice, human rights, equity, democracy and political participation etc. The program is sponsored by USAID, and the last 10th episode was voted by SMS by the audience, the winners are represented by those four selected candidates. Remarkably, Mr. Hing Soksan, a youth from Cambodia National Rescue Party (CNRP) won landslide of the 1105 votes in total.
Emily is a shy, socially clumsy English lawyer with a resentful streak, a taste for alcohol and a driving need to find some kind of direction in her life. In Cambodia where an autocratic and brutal government creates a need for human rights lawyers, she hopes to find that direction. She sees a poisoned society awash with corruption, violence and development aid. Corrupt bureaucrats, ex-murderers, traumatised genocide survivors and westernised idealists mix with a stratified western community of aid workers, missionaries and sex-tourists.
Continue reading →
បានស្តាប់ពត៌មានវិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃនេះ ខ្ញុំសូមចូលរួមយោបល់ដូចតទៅ៖
ខ្ញុំជាក្មេងជំនាន់ក្រោយនៃរបបប្រល័យពូជសាសន៏ ខ្ញុំសូមចូលរួមយ៉ាងពេញទំហឹងនូវ ការទទួលរងទុក្ក្ខវេទនារបស់ឳពុកម្តាយបងប្អូនរបស់យើងទាំងអស់គ្នា។ ខ្ញុំក៏សូមចូលរួមរំលែកទុក្ក្ខជាមួយលោកប៊ូ ម៉េងផងដែរនៅពេលនេះ។
តែអ្វីដែលខ្ញុំសូមចូលរួមយោបល់និងយោងតាមឯកសារស្រាវជ្រាវនៅសកលវិទ្យាល័យដែលខ្ញុំបានសិក្សារៀនសូត្រ បានកត់សំគាល់ឃើញថាក្រុមខ្មែរក្រហមព្រមទាំងប្រជាជនខ្មែរទូទាំង ប្រទេសគឺគ្រាន់តែជាតួល្អ្ខោននៅក្នុងរឿងវាលពិឃាតមួយតែប៉ុណ្ណោះ។ ប្រវត្តិសាស្រ្តបញ្ជាក់ថា ពេលដែលអាមេរិកមានវត្តមាននៅវៀតណាមខាងត្បូង ចិន និង សហភាពសូវៀត បានចាប់ដៃគ្នាប្រឆាំងលោកខាងលិចយ៉ាងពេញទំហឹង។ ហូ ជីមិញ ជាមនុស្សតែម្នាក់គត់ដែល ត្រូវបានគេទុកចិត្តយ៉ាងខ្លាំង។ មេដឹកនាំប៉ុលពតគឺគ្រាន់តែជាកូនសិស្សហ្វឹកហាត់ពីកិច្ចការ ធ្វើបដិវត្តកុម្មុយនីសរបស់ហូជីមិញតែប៉ុណ្នោះ។ ត្រង់ចំណុចនេះ ទាំងលោកវ៉ាន់ឌីកាអុន ទាំងលោកស្ទីហ្វិនម៉ូរីសបញ្ជាក់ថា ប៉ុល ពត បានព្យាយាមគ្រប់មធ្យោបាយដើម្បី សុំជំនួយដោយត្រង់ពីប្រទេសចិន ប៉ុន្តែចិនបានប្រាប់អោយទៅទទូលជំនួយតាមរយះហូជីមិញ តែប៉ុណ្ណោះ។ ករណីនេះ ដោយសារប្រជាប្រីយភាពសមេ្តចសីហនុ ទើបខ្មែរក្រហមអាចវាយ ឈ្នះលន់ណុលនៅថ្ងៃ១៧ មេសា ១៩៧៥ មុនវៀតណាមខាងជើងវាយរំដោះបានទីក្រុងព្រៃ នគរនៅថ្ងៃទី៣០ មេសា ១៩៧៥។
យើងអាចនិយាយបានថា ដោយសារតែការខ្វះសមត្ថភាពរបស់ក្រុមអ្នកដឹកនាំខ្មែរក្រហម បានជារដ្ឋាភិបាលរបស់ពួកគេបរាជ័យ ទាំងការគ្រប់គ្រងសេដ្ឋកិច្ច សង្គម នយោបាយ និងការបែងបាក់ផ្ទៃក្នុងរហូតដល់មានការសំឡាប់សងសឹកគ្នាយ៉ាងអនាធិបតេយ្យ។
ករណីទីពីរ គឺប្រាកដជាមានការរួមផ្សំគំនិតនិងការបង្កប់ស៊ីរូងផ្ទៃក្នុងរបស់វៀតណាម។ កត្តាខាងក្រោម នេះគឺជាគំនិតស្រាវជ្រាវមួយចំនួនដែលគួរអោយពិចារណា៖
១. នៅពេលដែលវៀតណាមបានទទួលការគាំទ្រយ៉ាងពេញទំហឹងពីចិននិងសហភាពសូវៀត ហើយក្រុមខ្មែរក្រហមគ្រាន់តែជាតួអង្គតូចមួយដូចជាឡាវដែរនោះ មានន័យថាវៀតណាម អាចធ្វើកិច្ចការគ្រប់បែបយ៉ាងបំពេញមហិច្ឆតារបស់ខ្លួន។ វៀតណាមអាចបង្កប់ភ្នាក់ងារឬកង កំឡាំងប្រដាប់អាវុធរបស់ខ្លួនក្នុងជួរកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហម។ វៀតណាមអាចដាក់សំពាធគ្រប់ បែបយ៉ាងមកលើក្រុមមេដឹកនាំខ្មែរក្រហមទាំងផ្នែកភស្តុភារ អាវុធគ្រប់ធុន គោលនយោបាយ ទាំងការគ្រប់គ្រងដោយត្រង់ និងដោយប្រយោល។
២. ប្រការដែលខ្មែរក្រហមអាចវាយរំដោះទីក្រុងភ្នំពេញមុនទីក្រុងព្រៃនគរចំនួន១៣ថ្ងៃ គឺជាការ តាំងចិត្តមុតមាំរបស់ប៉ុលពតក្រោមការជួយគាំទ្រផ្នែកប្រជាប្រីយនយោបាយរបស់សម្តេច សីហនុ។ ចំណុចនេះ មេដឹកនាំខ្មែរក្រហមភ័យស្លន់ស្លោថា បើមិនបានរំដោះមុនទេ វៀតណាមនឹងឈ្លានពានកម្ពុជាបន្តាប់ពីគេរំដោះបានព្រៃនគរហើយ។ តែតាមពិតទៅ កងទ័ពវៀតណាមបានចូល មករស់នៅប្រទេសកម្ពុជានិងប្រើប្រាស់ទឹកដីកម្ពុជាតាំង ពីពេលដែលផ្លូវលំហូជីមិញត្រូវបាន គេអនុញ្ញាត។
៣. យើងទទួលស្គាល់គ្រប់គ្នាដែរថា កងទ័ពវៀតណាមចូលឈ្លានពានកម្ពុជានិងវាយលុក បណ្តេញពួកខ្មែរក្រហមបានយ៉ាងស្រួលឬអាចនិយាយបានថាវៀតណាមបានសំរេចនូវ យុទ្ធសាស្រ្តគ្រប់យ៉ាងរបស់ខ្លួនរួចទៅហើយ។ ជាទ្រឹស្តីនយោបាយ វៀតណាមត្រូវតែរៀបចំ រចនាសម្ព័ន្ធនយោបាយ អោយមានរដ្ឋាភិបាលខ្មែរដឹកនាំខ្មែរ។
៤. អ្វីដែលប្រជាជនខ្ន្មែរកត់សំគាល់មុនពេលវៀតណាមវាយលុកចូល គឺម្នាក់ៗអស់សង្ឃឹម ក្នុងជីវិតរួចទៅហើយ ទាំងការស្លាប់ស្រស់ៗនៅចំពោះមុខ ទាំងការបំភ័យដោយមានអន្លង់ ជាត់ទឹកបាយត្រូវបានគេជីកនៅគ្រប់ភូមិជាដើម។ យុទ្ធជនខ្មែរក្រហមបានប្រមូលសម្បតិ ជាតិមានមាសពេជ្រកែវកងនិងរបស់មានតំលៃគ្រប់យ៉ាង គរទុកមួយដុំៗយ៉ាងល្អសំរាប់វៀត ណាមដឹកទៅប្រទេសគេយ៉ាងងាយស្រួល។ មានមតិខ្លះនិយាយថា ឯកសារនៅគុកទួលស្លែង ត្រូវបានគេកែច្នៃនិងផ្លាស់ប្តូរអស់ តែមជ្ឈមណ្ឌលកម្ពុជាអាចនឹងមានចំឡើយល្អជាងនេះ។
ជាការសោកស្តាយ ដែលមេដឹកនាំសំខាន់ៗដូចជានួន ជា ខៀវសំផន អៀងសារី ជាដើម ដែល តែងតែមិនហ៊ានទទួលខុសត្រូវនូវចំពោះមុខតុលាការខ្មែរក្រហម។ នេះអាចជាការ ដោះសារយក លេសរួចខ្លួនឬអាចជាការពិតដែលពួកគេមើលមិនឃើញនៅពេល ដែលមានអំណាចយ៉ាងធូររលុងនៅក្នុងដៃ។
ក្នុងនាមកូនខ្មែរ យើងអាចសន្និដ្ឋានបានថា ទាំងអាមេរិក ទាំងចិន ទាំងរុស៊្សី សុទ្ធតែជាប់ ពាក់ព័ន្ធ នឹងរឿងល្ខោនវាលពិឃាតនៅកម្ពុជាទាំងអស់ ប៉ុន្តែវៀតណាមបានលូកដៃចូល យ៉ាងជ្រៅជាងគេបង្អស់ ហើយវត្តមានកងទ័រវៀតណាមនៅកម្ពុជារាប់សែននាក់ អស់រយះពេលជិត១០ឆ្នាំ និងកេរតំណែលរបស់វៀតណាមនៅកម្ពុជាតាមរយះ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាសព្វថ្ងៃ គឺជារឿងអាម៉ាស់មួយសំរាប់ទាំងកម្ពុជានិងវៀតណាម សំរាប់ការវិវត្តន៍នយោបាយពិភពលោកនាយុគបច្ចុប្បន្ន។