Researches
now browsing by category
Recipes towards democratic unification
Recipes towards democratic unification
Seeing the election results declared by NEC triggered our assumption since the beginning that from preliminary result to final one shall not produce any differences especially for the opposition parties. There are allocating seats to parties but complaint resolution, its processes and acceptable investigated results are not transparently resolved. The results are likely a filter from NEC’s poor performance on neutrality, professionalism; from systemic threats by national and local authorities, voters list manipulations, and ballot casting-counting disenfranchisement intent etc.
Moving forward, democratic forces are actually co-existing in every spectrum of Cambodian society, and they are eager to join with a reliable and confident force.
The pragmatists: Cambodia has encountered youth-bulk force as over 65% of the total population are young tech-savvy driving-force accumulating critical thinking, principle-oriented citizens, free of PTSD and past trauma syndrome, and democratic mindset; they are not supportive to political rhetoric of “thank you peace”, “physical infrastructure without having proper soft skills development”, “personality-centric leadership”, and “regarding Cambodian political dissents as treasons, revolutionary or colouring their own race to different society classes”.
The distractors: they are both planned and unplanned distractors among democratic movements. The severe planned distractors are a divide and conquer tactic maneuvered by the ruling party chief who has used all types of resources regardless of private or national wealth to infuse chronic division among people in the society especially among the opposition parties. The unplanned distractors are those gullible people and the corrupt-mindset citizens.
The democratic alliance sympathizers: Cambodia has accumulated democratic mindset and democratic dynamics since the liberation from France protectorate and this force was solidly empowered by the United Nations in 1993. This upcoming national election 2023 is an interesting election after the dissolution of CNRP in 2017 and the continuing cracking down of political dissents. The divide and conquer tactic could be applied only to old head citizens, but with current modern tech-savvy and cross-border young populations, the worst ramifications shall be boomeranged to the tactic user.
Thank you to those unrelentless standing-up individuals towards democratic values and social injustice, those democratic patrons behind the scene, those vigilant and resilient in the front-line, and those who are jailed unjustly while their spirits are high up above jailers’ machine and perpetrators mindset.
Sophoan Seng
Election disenfranchisement machine of Cambodia
Observing the commune election of Cambodia this June 5, 2022, triggered many aspects of political pragmatism I have been advocating for. I wrote before on Sam Rainsy’s Exit and 3 Democratic Factoring to gauge sustainable democratization of Cambodia.
Now, through this several attractive speeches, Mr. Son Chhay articulates clearly on building political pragmatism to push against the odds of three poor targets by the dictatorship leaders in any society: 1. Making people hunger, 2. Making people fearful, and 3. Making people uncritical education. The debate and implementation success of the dictator originating in the embeddedness of people mindset of these 3 fallacies, and the ongoing divide and conquer chessboard through variety of tactics such as: spread rumours, dominating rumours media, threatening, and giving money as well as titles etc.
From this commune election, the maturity and well-informed citizens of Cambodia are visibly mushrooming and viable for closer engagement: reforming the National Election Committee and Judiciary System. The mature citizens are not sufficient without having strong teams of leadership, human resources, and fluid channelling funds.
When the NEC is central on people’s staring, the scenarios to push for actualization must be clear, strong, and achieveable:
- NEC structure and bureaucrats: current structure and bureaucrats are clearly unacceptable because it has showed the same pattern: after coup d’état in 1997, the existing NEC built by UNs demolished, and the dissolution of CNRP in 2017, the new NEC established.
- Justice system is known for its bias, partisan, corruption, and unprofessional. NEC personnel could not be neutral and professional whenever the current justice system is remained the same.
Proposal:
- Upcoming national election 2023 is reflecting November 16, 2017 when CNRP was illegally dissolved and 118 key politicians of CNRP was banned from politics for 5 years by the Supreme Court, or a de fact to close aligned entity who is one of the Board of Director Members of CPP ruling party, Dith Munty. The next cycle of voters registration is planned for October 2022 to be ready for 2023 National Election, should those politicians join the vote?
- CLP has become legit grassroots force of democracy, the plan for unity of all forces must be considerate by a comprehensive task-force.
- New credible NEC must be chosen from capable individuals with independent teams to plan, organize, budget and implement.
មន្ត្រីប្រទេសលោកខាងលិចនិយាយថា ចិនកំពុងសាងសង់មូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹកនៅកម្ពុជាដោយសំងាត់
មន្ត្រីប្រទេសលោកខាងលិចនិយាយថា ចិនកំពុងសាងសង់មូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹកនៅកម្ពុជាដោយសំងាត់
Op-Ed: Candle Light Party, By Update -June 9, 202204
បកប្រែទាំងស្រុងពីកាសែតវ៉ាសឺនតុនផុស Washington Post
មន្ត្រីប្រទេសលោកខាងលិចនិយាយថា ចិនកំពុងសាងសង់មូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹកនៅកម្ពុជាដោយសំងាត់
ដោយ Ellen Nakashima និង Cate Cadell
ថ្ងៃទី 6 ខែ មិថុនា ឆ្នាំ 2022 ម៉ោង 2:01 ល្ងាច អ៊ីឌីធី
មន្ត្រីបស្ចិមប្រទេសបាននិយាយថា ប្រទេសចិនកំពុងសាងសង់កន្លែងកងទ័ពជើងទឹកដោយសម្ងាត់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាសម្រាប់ការប្រើប្រាស់យោធាផ្តាច់មុខ ដោយប្រទេសទាំងពីរបានបដិសេធថាមិនមែនជាករណីនោះទេ ហើយបានចាត់វិធានការវិសាមញ្ញដើម្បីលាក់បាំងប្រតិបត្តិការនេះ។
វត្តមានយោធានឹងស្ថិតនៅផ្នែកខាងជើងនៃមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាមរបស់កម្ពុជា នៅឈូងសមុទ្រថៃ ដែលគ្រោងនឹងធ្វើជាកន្លែងនៃពិធីបើកការដ្ឋានក្នុងសប្តាហ៍នេះ នេះបើយោងតាមមន្ត្រីដែលនិយាយក្នុងលក្ខខណ្ឌមិនបញ្ចេញឈ្មោះ ដោយសារតែភាពរសើបនៃបញ្ហា។
ការបង្កើតមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករបស់ចិននៅកម្ពុជា ដែលជាមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹកទីពីររបស់ខ្លួននៅក្រៅប្រទេស និងទីមួយនៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកដ៏សំខាន់ គឺជាផ្នែកនៃយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ទីក្រុងប៉េកាំងក្នុងការកសាងបណ្តាញមូលដ្ឋានយោធាជុំវិញពិភពលោក ដើម្បីគាំទ្រដល់សេចក្តីប្រាថ្នារបស់ខ្លួនក្នុងការក្លាយជាមហាអំណាពិភពលោកពិតប្រាកដ នេះបើតាមក្រុមមន្ត្រី។
មូលដ្ឋានយោធាបរទេសតែមួយគត់របស់ចិននៅពេលនេះ គឺជាមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹកក្នុងប្រទេស Djibouti នៅអាហ្វ្រិកខាងកើត។ មន្ត្រី និងអ្នកវិភាគបាននិយាយថា ការមានទីតាំងដែលមានសមត្ថភាពផ្ទុកនាវាកងទ័ពជើងទឹកធំនៅភាគខាងលិចនៃសមុទ្រចិនខាងត្បូងនឹងក្លាយជាធាតុសំខាន់នៃមហិច្ឆតារបស់ចិនក្នុងការពង្រីកឥទ្ធិពលរបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់ ហើយនឹងពង្រឹងវត្តមានរបស់ខ្លួននៅជិតផ្លូវសមុទ្រសំខាន់ៗនៃអាស៊ីអាគ្នេយ៍។
មន្ត្រីលោកខាងលិចម្នាក់បាននិយាយថា “យើងវាយតម្លៃថា ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក គឺជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់សម្រាប់មេដឹកនាំរបស់ប្រទេសចិន ដែលមើលឃើញឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកថាជាផ្នែកត្រឹមត្រូវ និងជាទីតាំងប្រវត្តិសាស្ត្រនៃឥទ្ធិពលរបស់ចិន” ។ “ពួកគេចាត់ទុកការកើនឡើងរបស់ប្រទេសចិននៅទីនោះថាជាផ្នែកមួយនៃនិន្នាការពិភពលោកឆ្ពោះទៅរកពិភពលោកពហុប៉ូល ដែលមហាអំណាចធំៗអះអាងយ៉ាងតឹងរ៉ឹងចំពោះផលប្រយោជន៍របស់ពួកគេនៅក្នុងផ្នែកនៃឥទ្ធិពលដែលគេយល់ឃើញ”។
មន្ត្រីរូបនេះបាននិយាយថា ទីក្រុងប៉េកាំងកំពុងប្រមូលទុននៅក្នុងតំបន់ថា “គ្មានឆន្ទៈឬមិនអាចប្រកួតប្រជែងផលប្រយោជន៍ស្នូលរបស់ចិន” ហើយតាមរយៈការរួមបញ្ចូលគ្នានៃការបង្ខិតបង្ខំ ការដាក់ទណ្ឌកម្ម និងការជំរុញនៅក្នុងវិស័យការទូត សេដ្ឋកិច្ច និងយោធា ជឿជាក់ថា វាអាចធ្វើអោយប្រទេសនានាងាកទៅរកផលប្រយោជន៍របស់ខ្លួន។ មន្ត្រីរូបនោះបាននិយាយថា៖ «ជាសំខាន់ ចិនចង់ក្លាយជាអ្នកមានអំណាចខ្លាំងដែលអាចធ្វើអោយតំបន់នេះចុះចាញ់ការដឹកនាំរបស់ចិន ជាជាងប្រឈមនឹងផលវិបាក [មិនធ្វើដូច្នេះ]»។
កាសែត Wall Street Journal បានរាយការណ៍នៅឆ្នាំ 2019 ថា ប្រទេសចិនបានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងសម្ងាត់មួយដើម្បីអនុញ្ញាតឱ្យយោធារបស់ខ្លួនប្រើប្រាស់មូលដ្ឋាននេះ ដោយនេះជាការលើកឡើងពីមន្ត្រីសហរដ្ឋអាមេរិក និងសម្ព័ន្ធមិត្តដែលដឹងពីបញ្ហានេះ។ ទីក្រុងប៉េកាំង និងទីក្រុងភ្នំពេញបានបដិសេធរបាយការណ៍នេះ ដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានថ្កោលទោសថាវាជាព័ត៌មានក្លែងក្លាយ។ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិចិននៅពេលនោះក៏បានបរិហារនូវអ្វីដែលគេហៅថា “ពាក្យចចាមអារ៉ាម” ហើយបាននិយាយថា ប្រទេសចិនគ្រាន់តែបានជួយដល់ការហ្វឹកហ្វឺនយោធា និងឧបករណ៍ដឹកជញ្ជូនប៉ុណ្ណោះ។
យ៉ាងណាក៏ដោយ កាលពីចុងសប្តាហ៍ មន្ត្រីចិននៅទីក្រុងប៉េកាំងបានបញ្ជាក់ប្រាប់កាសែត Washington Post ថា “ផ្នែកនៃមូលដ្ឋានទ័ព” នឹងត្រូវប្រើដោយ “យោធាចិន”។ មន្ត្រីរូបនេះបានបដិសេធថា វាមិនមែនសម្រាប់ការប្រើប្រាស់ផ្តាច់មុខដោយយោធា ដោយនិយាយថាអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រក៏នឹងប្រើកន្លែងនេះដែរ។ មន្ត្រីរូបនេះបានបន្ថែមថា ជនជាតិចិនមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងសកម្មភាពណាមួយនៅលើមូលដ្ឋានកម្ពុជាឡើយ។
មន្ត្រីរូបនេះបាននិយាយថាការបើកការដ្ឋានសាងសង់ដែលគ្រោងធ្វើនៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍កំពុងប្រព្រឹត្តទៅ ហើយមន្ត្រីចិននឹងចូលរួម។ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិនប្រចាំនៅកម្ពុជា ត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងមានវត្តមាន។
នៅពេលសុំការអត្ថាធិប្បាយ ស្ថានទូតកម្ពុជាប្រចាំទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនបាននិយាយនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយថា ខ្លួន«មិនយល់ស្របជាខ្លាំងចំពោះខ្លឹមសារ និងអត្ថន័យនៃរបាយការណ៍នេះ ដោយសារវាជាការចោទប្រកាន់គ្មានមូលដ្ឋានដែលជំរុញឱ្យប៉ះពាល់ដល់មុខមាត់កម្ពុជាជាអវិជ្ជមាន»។ ទូតនេះបានបន្ថែមថា កម្ពុជា “ប្រកាន់ខ្ជាប់” យ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ទៅនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ប្រទេសនេះ ដែលមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានមូលដ្ឋានទ័ពបរទេស ឬវត្តមានទ័ពនៅលើទឹកដីកម្ពុជា។ សេចក្តីថ្លែងការណ៍បាននិយាយថា “ការជួសជុលមូលដ្ឋានគឺបម្រើតែមួយគត់ដើម្បីពង្រឹងសមត្ថភាពកងទ័ពជើងទឹកកម្ពុជា ដើម្បីការពារបូរណភាពដែនសមុទ្រ និងប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងឧក្រិដ្ឋកម្មដែនសមុទ្រ រួមទាំងការនេសាទខុសច្បាប់”។
ក្រសួងការបរទេសចិនមិនបានឆ្លើយតបទៅនឹងសំណើសុំការអត្ថាធិប្បាយទេ។
Read More …First day of Commune Election Campaign
ថ្ងៃសៅរ៍ ទី២១ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២២ សំលេងរន្ធាប់បន្លឺឡើងពាសពេញផ្ទៃពសុធារបស់កម្ពុជាដោយគណបក្សភ្លើងទៀន! សំលេងជ័យឃោសផ្សេងៗមានដូចជា #ជយោគណបក្សភ្លើងទៀន #ជយោប្រជាធិបតេយ្យខ្មែរ #ជយោកំលាំងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ #គណបក្សភ្លើងទៀនឈ្នះខ្មែរឈ្នះទាំងអស់គ្នា #គណបក្សភ្លើងទៀនជាក្ដីសង្ឃឹមតែមួយគត់របស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ #មេឃុំគណបក្សភ្លើងទៀនបម្រើជាតិដោយមិនរើសអើង #សីលធម៌សច្ចធម៌យុត្តិធម៌ #ឈ្នះមិនឈ្នះឈ្នះ #ជយោកំលាំងយុវជនប្រជាធិបតេយ្យខ្មែរ #ជយោកំលាំងស្រ្តីក្លាហានខ្មែរ #ជយោនយោបាយឃុំសង្កាត់៧ចំណុចគណបក្សភ្លើងទៀន ជាដើម។ល។និង។ល។
ពីលិចបំផុតបៃលិនប៉ោយប៉ែត ទៅកើតបំផុតដាច់ស្រយាលត្បូងឃ្មុំស្វាយរៀង ទៅត្បូងបំផុតកំពតកោះកុងកំពង់សោម និងខាងជើងបំផុតព្រះវិហារស្ទឹងត្រែងរតនគីរី កងទ័ពអ្នកប្រជាធិបតេយ្យភ្លើងទៀនបានរាយពាសពេញ ដូចមនុស្សកំពុងដេកលក់៤ឆ្នាំ ស្រាប់ភ្ញាក់ឡើង ដៃកាន់ទង់គ្រវីព្រមគ្នាដ៏អស្ចារ្យ។ លោកបណ្ធិតឡៅ ម៉ុងហៃ និយាយថានេះគឺអច្ឆរិយៈមែនទែន!
បើប្រៀបធៀបជាមួយគូរប្រកួតគឺគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដឹកនាំដោយលោកហ៊ុន សែន វិញ សកម្មជនបេក្ខជនឃុំសង្កាត់ភ្លើងទៀនមិនសូវមានធនធានមធ្យោបាយអ្វីច្រើនទេ ពួកគេមានសន្ទុះទឹកចិត្តនិងបេះដូងសុទ្ធសាធ ជាពិសេសគឺជំហរមុតមាំ មិនផ្លាស់ប្តូរ មិនខ្លាចញញើត មិនចុះញ៉មចំពោះមុខអំពើអយុត្តិធម៌ ចង់ប្រែមុខមាត់ទឹកដីមួយនេះអោយក្លាយជាប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស មាននីតិរដ្ឋតុលាការឯករាជ្យអាចធានាសិទ្ធិនិងសេរីភាព ជូនប្រជាពលរដ្ឋនិងកូនចៅខ្មែរពិតប្រាកដ។
នៅពេលដែលសារពត៌មានឯករាជ្យនិងសង្គមស៊ីវិលត្រូវបានបិទនិងបង្ក្រាប កងទ័ពប្រជាធិបតេយ្យភ្លើងទៀនងាកមកប្រើប្រាស់បណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកយ៉ាងគគ្រឹកគគ្រេង។ ហើយនេះជាហ្វេសប៊ុកផ្លូវការរបស់គណបក្សភ្លើងទៀន https://facebook.com/clp.org ព្រមទាំងប្រិយមិត្តអាចទទួលព័ត៌មានរបស់គណបក្សភ្លើងទៀនតាមរយៈ៖
»» Instagram: www.instagram.com/candlelight_party/
»» Telegram: t.me/candlelightparty
»» គេហទំព័រ(Website) https://candlelightparty.org
»» យូធូប (YouTube) https://www.youtube.com/channel/UCOShpxpMzcoO3oGCEFZ3heg
»» ទិកទុក (TikTok) https://www.tiktok.com/@candlelightparty
ក្តីសង្ឃឹមរបស់អ្នកបោះឆ្នោតប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគឺទាមទារយកមកវិញនូវសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ទាំង៥០០៧នាក់ដែលត្រូវបានគេប្លន់យកពីឆន្ទៈរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរក្នុងឆ្នាំ២០១៧ បើមិនបានលើសចំនួន៥០០៧ទេ ស្មើដដែលក៏រំពឹងទុកដែរ។
ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរអ្នកស្រលាញ់ប្រជាធិបតេយ្យនិងសិទ្ធិមនុស្សមិនរុញរានិងងាកក្រោយឡើយទោះបីជាមានការផ្សាយពត៌មានអកុសលថាពួកគេគ្រាន់តែជាជើងគ្រែអោយអំណាចផ្តាច់ការ ឬគជបហាក់ដូចជាមិនអាចធានាសេរីយុត្តិធម៌អោយការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់នេះក៏ដោយ។ លោកស៊ុន ឆ័យ ជាអ្នកនយោបាយប្រាកដនិយម្នាក់តែងបានអះអាងថាការចូលរួមរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរនៃគណបក្សភ្លើងទៀនគឺដើម្បីតថ្លៃកំណែទម្រង់គជប ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ និងស្ថាប័នជាតិផ្សេងៗ អោយបានពិតប្រាកដ។
ក្រៅពីបង្កលក្ខណះកក់ក្តៅដល់សកម្មជនអ្នកប្រជាធិបតេយ្យនៅថ្នាក់មូលដ្ឋាន ការទាមទារតំណែងក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ទាំងអស់មកវិញគឺជាភាពប្រាកដនិយមចាំបាច់ដែលប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរត្រូវប្រឹងអោយខាងតែបាន។
ជយោ ស្មារតីប្រជាធិបតេយ្យនិងសិទ្ធិមនុស្ស!
ពីខ្ញុំសេង សុភ័ណ
