A new ‘Trump Doctrine’ could start with Cambodia
Posted by: Piece Thing Matters | Posted on: September 27, 2019This is not a paper “war game.” America’s military has already considered this hypothetical, and has bombed its enemies on Cambodian soil once before. This time the objective would be to remove China’s military from Southeast Asia, and more broadly the Indo-Pacific, which includes the South China Sea. A collateral effect of bombing Cambodia could be changes in power which non-violent measures, like sanctions, could not effect. America would “kill two birds with one stone.”
នេះមិនមែនជាសំណេរហ្គេមសង្រ្គាមទេ។ ទ័ពអាមេរិកធ្លាប់ពិចារណាលើការសន្និដ្ឋាននេះ ហើយបានទំលាក់គ្រាប់បែកទៅលើសត្រូវរបស់ខ្លួននៅលើទឹកដីកម្ពុជាម្តងពីមុន។ ពេលនេះ គោលបំណងគឺដើម្បីរំលាយទ័ពចិនចេញពីតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៌ ដែលរួមបច្ចូលទាំងមហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ផលពីទង្វើនៃការទំលាក់គ្រាប់បែកលើទឹកដីកម្ពុជាអាចធ្វើអោយមានការផ្លាស់ប្តូរប៉ូលអំណាច នៅពេលដែលវិធានការអហឹង្សានានាដូចជាការដាក់ទណ្ឌកម្មគ្មានប្រសិទ្ធិភាព។ អាមេរិកនឹងសំឡាប់បានសត្វពីរព្រួញមួយពេលនេះ។
A new ‘Trump Doctrine’ could start with Cambodia
Op-Ed: Asia Time, By CHRISTOPHER BERES
Picture this: Somewhere in the South China Sea, which China claims as its own, a Chinese warship confronts a Philippine warship or, maybe it’s vice versa, and shots are exchanged. It doesn’t matter which warship fired first. The fight is on and the Philippines’ warship is soon joined by American warships that come to the aid of their treaty ally. China marshals its resources, calling more of its warships to join the fight.
China’s military, which has clandestine facilities in Cambodia, ostensibly for the “repair and maintenance of its warships and jet fighters,” is ready to perform its support functions. The Chinese have prepared for this eventuality, but so too have the Americans. Rather than bomb mainland China, which could escalate the territorial dispute into a world war, America bombs China’s military facilities in Cambodia and, while at the task, bombs Cambodia’s military facilities as well. After all, Cambodia is not merely China’s friend, it’s China’s military ally.
This is not a paper “war game.” America’s military has already considered this hypothetical, and has bombed its enemies on Cambodian soil once before. This time the objective would be to remove China’s military from Southeast Asia, and more broadly the Indo-Pacific, which includes the South China Sea. A collateral effect of bombing Cambodia could be changes in power which non-violent measures, like sanctions, could not effect. America would “kill two birds with one stone.”
Reality is also fraught with peril. The US is engaged in a cold war with China. China is militarizing the South China Sea. Cambodia supports China’s claims to the South China Sea. The US believes Cambodia will permit China to position troops on its territory. China provides Cambodia with nearly all of its military assistance and small arms. Cambodia has had little choice but to engage China because of the historical threat and domestically unpopular land grabs from Vietnam to its east. The Philippines’ admiralty would also like to drag the US into a fight with China. America views China as a threat to the post-World War II status quo in Asia in which the US has heretofore been pre-eminent.
And while the Cambodian government has many US-educated leaders who could be pro-US, America has not played this card to improve its relationship with Cambodia, apparently having embarked on a course of non-violent measures to punish Cambodia.
Cambodia has been unfairly subject to a punitive US foreign policy for a long time. However, America’s policy could become more interventionist in order to counter China’s possible militarization of Cambodia
Cambodia has been unfairly subject to a punitive US foreign policy for a long time. However, America’s policy could become more interventionist in order to counter China’s possible militarization of Cambodia.
The US should engage with Cambodia as an ally, do business with it, and try to influence its actions with respect to China. The carrot is better than a stick that has not worked.
The US Congress’ current policy seeks to sanction Cambodia’s leaders, to deny Cambodia access to loans from international financial institutions, to withdraw Cambodia’s trade preferences, and to elevate a defunct opposition party to the status of the legitimate government of Cambodia. President Donald Trump has appointed a new ambassador to Cambodia whose self-professed mission is to promote democracy and human rights and work with Congress to punish Cambodia. In this context, America is in effect not willing to work with the long-standing de jure government in Phnom Penh.
Unfortunately, the United States’ experience with China over the last 30 years since Deng Xiaoping’s gaige kaifang (the “Four Modernizations”) has been that over time with economic development China has not become more open but more closed and militaristic. Cambodia is open and democratic and needs friendship from a democratic partner in the West.
America’s real objective in Cambodia is not a secret and has nothing to do with freeing Kem Sokha or reviving the Cambodia National Rescue Party; rather, it is to contain China to protect America’s legitimate national-security interests. Certainly, Cambodia also has its own national-security interests to protect vis-a-vis China.
It is in both America’s and Cambodia’s best interest to negotiate a deal to contain China.
As a gesture of goodwill, the US might consider forgiving Cambodia’s war debt, which totals around US$500 million, in the amount of $50 million for every year over the next 10 years. The cost to America’s national security should China gain a military foothold in Cambodia would be much greater than $500 million.
As for Cambodia, it must know that the US is a better strategic ally than China, one that does not have the same “hidden agenda.”
A new “Trump Doctrine” for Cambodia and other parts of Southeast Asia would enable the US president to apply “the art of the deal” to disrupting the current unsuccessful US policy in the region. The Trump Doctrine would extend the Monroe Doctrine to be “the doctrine of the world” and “upset the applecart” of the failed policies of the past. As with his bipartisan consensus trade policy toward China, the goal would be to end China’s aggression in the region permanently.Asia Times is not responsible for the opinions, facts or any media content presented by contributors. In case of abuse, click here to report.
Christopher Beres is a lawyer who has represented Cambodia in international litigation. He holds a master’s degree in East Asian Studies from the University of Pennsylvania.
=============
nullការសាងសង់អាកាសយាន្ដដ្ឋានអន្តរជាតិមួយដោយក្រុមហ៊ុនចិនក្នុងតំបន់តារាសាគរបង្កើតឱ្យមានការព្រួយបារម្ភ
គោលបំណងរបស់ក្រុមហ៊ុននេះ គឺសាងសង់ទីក្រុងដ៏ធំថ្មីមួយរបស់កម្ពុជានៅទីនេះ ដោយមានទីក្រុងលំហែកាយជាប់ឆ្នេរសមុទ្រ សណ្ឋាគារប្រណិតៗ និងផ្ទះវីឡា សួនឧស្សាហ៍កម្ម ស្ថានីយថាមពល រោងចក្រចម្រាញ់ទឹកស្អាត និងអាគារសុខាភិបាលជាដើម។ខេត្តកោះកុង —
ក្រោមជំនួយឧបត្ថមដោយគម្រោងផ្លូវក្រវាត់ពាណិជ្ជកម្មរបស់ចិន និងត្រូវបានជំរុញដោយទំនាក់ទំនងស្និទ្ធស្នាលរវាងរដ្ឋាភិបាលចិននិងកម្ពុជា ក្រុមវិនិយោគិនចិនជាច្រើននាក់ បានដាក់វិនិយោគទុនរាប់ពាន់លានដុល្លារក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងពេលប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ។ យ៉ាងណាក៏ដោយកន្លែងលំហែកាយដ៏ធំមួយដែលធ្វើការអភិវឌ្ឍដោយក្រុមហ៊ុនចិន១ក្នុងឧទ្យានជាតិកម្ពុជាក្បែរឈូងសមុទ្រថៃបានបង្កឱ្យមានការព្រួយបារម្ភ ពីសហរដ្ឋអាមេរិកនិងប្រទេសផ្សេងទៀតក្នុងតំបន់អាស៊ី។ ការបារម្ភចម្បងនោះគឺថាក្រុមហ៊ុនចិននេះកំពុងតែសាងសង់អាកាសយានដ្ឋានដ៏ធំមួយ ដែលស្ថិតនៅមិនឆ្ងាយពីមូលដ្ឋានកងទព័ជើងទឹករាមរបស់កម្ពុជា ជាទីដែលត្រូវបានគេរាយការណ៍ជាបន្តបន្ទាប់ថាប្រទេសចិន កំពុងព្យាយាមប្រើប្រាស់។
តំបន់លំហែកាយតារាសាគរ ដែលមានគម្រោងទឹកប្រាក់ ៣ពាន់៨រយលានដុល្លារធ្វើការអភិវឌ្ឍដោយក្រុមហ៊ុនចិន លាតសន្ធឹងក្នុងផ្ទៃដី ៣៦០គ.មការ៉េ ក្នុងតំបន់ព្រៃក្រាស់នៃឧទ្យានជាតិ បុទុមសាគរ ត្រូវបានទទួលសិទ្ធិវិនិយោគជាមជ្ឈមណ្ឌលទេសចរណ៍លើកដំបូងនៅក្នុងឆ្នាំ២០០៨ ដោយក្រុមហ៊ុនចិនឈ្មោះ Union Development Group ជាក្រុមហ៊ុនអភិវឌ្ឍន៍អចលនទ្រព្យមួយស្ថិតនៅភាគខាងជើងប្រទេសចិននៃទីក្រុងកំពង់ផែរ Tianjin។
គោលបំណងរបស់ក្រុមហ៊ុននេះ គឺសាងសង់ទីក្រុងដ៏ធំថ្មីមួយរបស់កម្ពុជានៅទីនេះ ដោយមានទីក្រុងលំហែកាយជាប់ឆ្នេរសមុទ្រ សណ្ឋាគារប្រណិតៗ និងផ្ទះវីឡា សួនឧស្សាហ៍កម្ម ស្ថានីយថាមពល រោងចក្រចម្រាញ់ទឹកស្អាត និងអាគារសុខាភិបាលជាដើម។
«តារាសាគរគឺជាគម្រោងសំណង់ទីក្រុងមួយសាងសង់ទាំងស្រុងដោយជនជាតិចិន។ តំបន់នេះ មានធនធានធម្មជាតិដ៏សម្បូរបែប ហើយជាតំបន់ព្រៃឈើដ៏ធំលំដាប់ថ្នាក់ទីពីររបស់ពិភពលោក» នេះបើតាមសម្តីរបស់កញ្ញា Namei Jin ដែលធ្វើការក្នុងគម្រោងតូចមួយនៃក្រុមហ៊ុន Union Development Group ធ្វើការឈូសឆាយផ្ទៃដីទំហំ៤២ហិតា ដើម្បីសាងសង់ផ្ទះវីឡា។
«លើសពីនេះទៀតតារាសាគរ មានផ្ទៃដី២០ភាគរយនៃតំបន់ឆ្នេរសមុទ្ររបស់ប្រទេសកម្ពុជា ជាមួយនឹងឆ្នេរខ្សាច់ដ៏មានគុណភាពខ្ពស់ម៉ដ្ឋដូចម្សៅទឹកដោះគោ»។
សម្រាប់ក្រុមហ៊ុន Union Development Group ការកាន់អំណាចដ៏យូរអង្វែងរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីខ្មែរ លោក ហ៊ុន សែន គឺជាកក្តាសំខាន់ក្នុងការសម្រេចចិត្តដាក់វិនិយោគក្នុងប្រទេសកម្ពុជា នេះបើតាមកញ្ញា Namei ដែលចៃដន្យស្ថិតនៅក្នុងភោជនីយដ្ឋានមួយក្រោមការគ្រប់គ្រងដោយសណ្ឋាគារតារាសាគរដើម្បីទទួលអាហារពេលព្រឹកខណៈពេលដែលយើងនៅទីនោះដែរ។
កញ្ញា Namei និយាយថា៖
«ក្នុងចំណោមប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍ទំាង១០ ស្ថានការណ៍នយោបាយនៅកម្ពុជាមានស្ថិរភាពជាងគេដោយសារតែគ្មានការគ្រប់គ្រងដោយបក្សចម្រុះជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ»។
មានព័ត៌មានតិចតួចបំផុតពីក្រុមហ៊ុនឬក៏ក្រុមអ្នកគ្រប់គ្រងជាន់ខ្ពស់របស់ក្រុមហ៊ុន លើកលែងតែ លោក Tao Li ដែលជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាល និងជាយោធាក្នុងកងទ័ពចិន។ លោកហាក់មានការទាក់ទងជាច្រើនជាមួយនាយករដ្ឋមន្ត្រីខ្មែរ លោក ហ៊ុន សែន និងមន្ត្រីកំពូលៗផ្សេងទៀត នេះបើតាមរយៈរូបថតនានាដាក់តាំងនៅក្នុងបន្ទប់នៃកន្លែងលំហែកាយនោះ។
កញ្ញា Namei បដិសេដមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយអំពីប្រវត្តិរបស់ លោក Li ឬការទទួលទុនរបស់ក្រុមហ៊ុនដោយរបៀបណានោះទេ ក៏ប៉ុន្តែនាងនិយាយថាគម្រោងនេះមានការគាំទ្រយ៉ាងខ្លាំងពីរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសទាំងពីរ។
កញ្ញា Namei និយាយថា៖ «ខ្ញុំអាចនិយាយបានថាគម្រោងនេះគឺជាសមិទ្ធិផលនៃការជ្រោមជ្រែងយ៉ាងខ្លាំងរបស់រដ្ឋាភិបាលទាំងពីរ។ វាមិនត្រឹមតែជាគម្រោង BRI មួយមុខតែប៉ុណ្ណោះទេ។ គ្រប់អ្នកដឹកនាំត្រូវការគម្រោងដ៏លេចធ្លោដូច្នេះ។ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក៏ដូច្នោះដែរ»។
កន្លែងលំហែកាយ ដែលបើកកាលពីឆ្នាំ២០១៤ មានអាហារដ្ឋានមួយកន្លែង សម្រាប់បុគ្គលិក ភោជនីយដ្ឋានអាហារសមុទ្រមួយស្ថិតនៅលើផែដែលមនុស្សម្នាអាចជួល ម៉ូតូទឹកនិងទូកក្តោងជិះលេងបាន។ ស្ថិតនៅមិនឆ្ងាយពីតំបន់ឆ្នេរខ្សាច់សក្បោះ គឺជាទីលានវាយកូនហ្គោលដែលមានតម្លៃថ្លៃមួយនិងកាស៊ីណូមួយសម្រាប់ភ្ញៀវដែលស្នាក់នៅក្នុងកន្លែងលំហែកាយនេះ។
គម្រោងនេះក៍មានផែនការជាដំណាក់កាលផងដែរ ក្នុងការសាងសង់អាកាសយានដ្ឋានអន្តរជាតិមួយ ជាមួយផ្លូវសម្រាប់យន្តហោះចុះឡើងប្រវែង ៣,២០០ម៉ែត្រ និងទទឹង៦០ម៉ែត្រ ដែលកំពុងស្ថិតក្នុងការសាងសង់។ ប្រសិនបើវារួចរាល់ វាអាចនឹងក្លាយជាអាកាសយានដ្ឋានដ៏ធំជាងគេបង្អស់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានផ្លូវសម្រាប់យន្តហោះវែងជាងគេបំផុតផងដែរ។
ទំហំនិងវិសាលភាពនៃគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍នេះជាពិសេសសំណង់អាកាសយានដ្ឋាន បានបង្កឱ្យមានក្តីបារម្ភដល់រដ្ឋបាលរបស់លោក ត្រាំ។ ប្រទេសក្នុងតបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ដទៃទៀតរួមទាំងវៀតណាមផងនោះ ក៏បានសង្ស័យថាកន្លែងលំហែកាយនេះ អាចជាផ្នែកដ៏ធំ១នៃគម្រោងការរបស់ចិនក្នុងការដាក់មូលដ្ឋានទ័ពក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
ក្រុមអ្នកជំនាញយុទ្ធសាស្ត្រយោធា ជឿជាក់ថា វត្តមាននៃកងទ័ពជើងទឹកណាមួយនៅទីនោះគឺជាការពង្រីកជំហានយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ចិនមកកាន់តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដើម្បីពង្រឹងការកាន់កាប់របស់ខ្លួន ក្នុងតំបន់ជម្លោះដែនសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
គម្រោងនេះក៏មិនស្ថិតនៅឆ្ងាយពីមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាម ជាទីដែលត្រូវបានគេរាយការណ៍ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអនុញ្ញតឱ្យកងព័ទចិនចូលប្រើប្រាស់ផងដែរ។ តែរដ្ឋាភិបាលក្រុងប៉េកាំងនិងរដ្ឋាភិបាលភ្នំពេញបានច្រានចោលសេចក្តីរាយការណ៍ទាំងនោះ។
លោក ទាវ វណ្ណុល ប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន ជឿថារដ្ឋាភិបាលចិននៅពីក្រោយគម្រោងសាងសង់អាកាសយានដ្ឋាននោះ។
«អ្នកដឹងទេ តំបន់នោះមិនសូវមានប្រជាជនរស់នៅនោះទេ ហើយវាមិនសមហេតុផលទេដែល គេវិនិយោគនៅទីនោះ» នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់ លោក ទាវ វណ្ណុល នៅក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍មួយនៅទីស្នាក់ការគណបក្សរបស់លោកក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
លោកបន្តថា៖ «តើហេតុអ្វីបានជាអ្នកចំណាយប្រាក់រាប់លានដុល្លារ សាងសង់អាកាសយានដ្ឋាននោះ? អ្នកដឹងទេថា អាកាសយានដ្ឋាននោះមិនមែនចំណាយទឹកប្រាក់ត្រឹម១ឬ២លាននោះទេ។ ដើម្បីសាងសង់ផ្លូវសម្រាប់យន្តហោះ អ្នកត្រូវគិតពីការចំណាយរាប់រយលាន ដើម្បីសាងសង់អាកាសយានដ្ឋាន»។
អតីតសមាជិកព្រឹទ្ធសភាដែលធ្លាប់ធ្វើជាប្រធានស្តីទីនៃគណបក្សសមរង្ស៊ីរូបនេះ ក៏បាននិយាយផងដែរថាក្តីបារម្ភរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនិងប្រទេសផ្សេងទៀតលើបញ្ហាអាកាសយានដ្ឋាននេះគឺសមហេតុ សមផល។
«តើហេតុអ្វីបានជារដ្ឋាភិបាលចិនចំណាយលុយច្រើនម្លេះដើម្បីសាងសង់អាកាសយានដ្ឋាននោះ ហើយតើមានភ្ញៀវទេសចរប៉ុន្មានអ្នកដែលគេរំពឹងថានឹងចុះចតនៅអាកាសយានដ្ឋាននោះ ហើយហេតុអ្វីបានយន្តហោះនានាមិនទៅចុះចតនៅអាកាសយានដ្ឋានខេត្តព្រះសីហនុជំនួសវិញ?»
លោក ទាវ វណ្ណុល បានក៏កត់សម្គាល់ដែរថា ការធ្វើដំណើរពីអាកាសយានដ្ឋានខេត្តព្រះសីហនុទៅកាន់កន្លែងលំហែកាយតារាសាគរ មានរយៈពេលត្រឹមតែ ពីរឬបីម៉ោងតែប៉ុណ្ណោះ។
កញ្ញា Namei នៃក្រុមហ៊ុន Union Development Group និយាយថា នាងមិនបានដឹងពីរបាយការណ៍ដែលថាអាកាសយានដ្ឋាននេះអាចនឹងប្រើពីរផ្លូវនោះទេ (សម្រាប់ស៊ីវិល និងយោធា)។ សម្រាប់នាងវាច្បាស់ណាស់ថាមានភាពងាយស្រួលសម្រាប់ជនជាតិចិននិងភ្ញៀវទេសចរអន្តរជាតិ។
«កាលពីមុន មនុស្សមកពីចិនត្រូវតែឈប់នៅអាកាសយានដ្ឋានខេត្តព្រះសីហនុ ដើម្បីធ្វើដំណើរមកកាន់ទីនេះ។ ឥឡូវពួកគេអាចហោះហើរដោយត្រង់មកកាន់ទីនេះ»។
នាងបន្តថាគ្មានទីក្រុងណា ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាអាចធៀបនឹងតារាសាគរនោះទេ ទាក់ទងនឹងការទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរ ស្ថានភាពបរិស្ថាននិងតម្លៃនៃការវិនិយោគ។ ក្នុងគំនិតរបស់នាង អាកាសយានដ្ឋានគឺជាការផ្សាយពាណិជ្ជកម្មដ៏ល្អបំផុតសម្រាប់គម្រោងនេះ។
«អ៊ីចឹងមនុស្សជាច្រើនឱ្យតម្លៃនៃការវិនិយោគរបស់គម្រោងនេះ ពីព្រោះអាកាសយានដ្ឋានគឺជាសញ្ញាសំគាល់ដ៏ល្អបំផុតសម្រាប់ការចាប់ផ្តើមហោះហើរយ៉ាងឆាប់រហ័ស»។
នាពេលបច្ចុប្បន្ន គ្មានសំណង់ណាត្រូវបានចាប់ផ្តើមសាងសង់នៅឡើយនោះទេ លើកលែងតែកម្មករខ្មែរ១ក្តាប់តូចចាប់ផ្តើមរៀបរបងជុំវិញអាកាសយានដ្ឋាន។
«ពួកគេធ្វើការអភិវឌ្ឍន៍តំបន់នេះ ជាតំបន់ទេសចរណ៍។ វាជាការណ៍ល្អសម្រាប់កម្ពុជា» នេះបើតាមសម្តីរបស់កម្មករមួយរូប។
កម្មកររូបនេះបានបន្តថា លោកបានឮពីការមន្ទិលដែលថាអាកាសយានដ្ឋាននេះអាចត្រូវបានគេយកទៅប្រើប្រាស់សម្រាប់គោលបំណងយោធាប៉ុន្តែលោកមិនដឹងវាពិតឬមិនពិតនោះទេ។
នៅពេលសួរពីគោលបំណងរបស់ក្រុមហ៊ុនចិនក្នុងការសាងសង់សំណង់អាកាសយានដ្ឋានយ៉ាងធំសម្បើមបែបនេះក្នុងតំបន់លំហែកាយ នាយឧត្តមសេនីយ៍ ឈុំ សុជាត អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជាបានថ្លែងថានេះដោយសារតែកម្ពុជាត្រូវការអាកាសយានដ្ឋានដូច្នេះសម្រាប់កម្មវិធីលំដាប់អន្តរជាតិនៅពេលអនាគត។
អ្នកនាំពាក្យរូបនេះថ្លែងថា៖ «នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន របស់ខ្ញុំ មានទស្សនវិស្ស័យវែងឆ្ងាយសម្រាប់ពាណិជ្ជកម្មទៅពេលអនាគត»។
លោកថាអាកាសយានដ្ឋាននានាទោះនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ក្តីនៅខេត្តព្រះសីហនុក្តី វាមានទំហំតូចណាស់សម្រាប់ទទួលរៀបចំកម្មវិធីលំដាប់អន្តរជាតិ។
«យើងនឹងមានកម្មវិធីធំៗជាងនេះជាច្រើន ហើយយើងត្រូវការអាកាសយានដ្ឋានធំជាងនេះដើម្បីទទួលភ្ញៀវបរទេស»។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ហាក់ដូចជាម៉ួម៉ៅនៅពេល សួរពីការសង្ស័យចំពោះអាកាសយានដ្ឋាននោះ។
លោក ផៃ ស៊ីផាន ថ្លែងយ៉ាងដូច្នេះ៖ «ខ្ញុំមិនយល់ពីរឿងនេះសោះ ហេតុអ្វី? វាសម្រាប់ពេលអនាគត។ វាអាចនឹងជួយទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរចិនបន្ថែមទៀត។ តើយើងត្រូវការកងកម្លាំងយោធាចិនមកធ្វើអ្វី? អាចប្រាប់ខ្ញុំបានឬអត់? ខ្ញុំអាចធានានឹងអ្នកថាយើងមិនមែនជាប្រទេសក្នុងនយោបាយភូមិសាស្ត្រនោះទេ! ប៉ុន្តែយើងជាប្រទេស ភូមិសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ច។ ពលរដ្ឋរបស់យើងជាច្រើនបានស្លាប់ដោយសារតែនយោបាយភូមិសាស្ត្រ។ សូមឱ្យមនុស្សទំាងនោះរីករាយជាមួយវាទៅ។ ទៅចុះទៅធ្វើដាក់ប្រទេសផ្សេងទៀតទៅ។ តែប្រទេសនេះមិនអនុញ្ញាតនោះទេ»។
យ៉ាងហោចណាស់នាពេលបច្ចុប្បន្ន មិនសូវមានភ្ញៀវទេសចរ ស្នាក់នៅក្នុងកន្លែងលំហែកាយនេះទេ។ ពេលដែលយើងទៅទស្សនា តារាសាគរក្នុងខែសីហា មនុស្សដែលយើងជួបក្នុងកន្លែងលំហែកាយនោះ សុទ្ធតែជាអ្នកវិនិយោគិនចិនដែលស្វែងរកឱកាសពាណិជ្ជកម្មនៅទីនោះ និងអ្នកដែលធ្វើការឱ្យក្រុមហ៊ុន Union Development Group ឬក៏អ្នកដែលធ្វើការឱ្យក្រុមហ៊ុនពាក់ព័ន្ធនានា។ យើងមិនបានឃើញភ្ញៀវទេសចរកម្ពុជាទេ លើកលែងតែអ្នកដែលត្រូវបានគេជួលឱ្យធ្វើការក្នុងកន្លែងលំហែកាយ រួមទាំងចុងភៅ អ្នករត់តុក្នុងភោជនីយដ្ឋាននៅក្នុងសណ្ឋាគារតារាសាគរ ហើយនឹងអ្នកចែកសន្លឹកបៀរ នៅក្នុងកាស៊ីណូ។
ក្រៅពីការព្រួយបារម្ភរឿងភូមិសាស្ត្រនយោបាយ គម្រោងដ៏ធំនេះក៏ត្រូវបានជួបប្រទះនឹងការប្តឹងផ្តល់ពីពលរដ្ឋមូលដ្ឋានផងដែរ។ ពួកគេថាក្រុមហ៊ុនចិននេះ «បានរំលោភលើដីកម្មសិទ្ធិរបស់ពួកគេ»។ កាលពីថ្ងៃទី២១ខែសីហា ពលរដ្ឋកម្ពុជាមួយក្រុមបានតវ៉ានៅមុខស្ថានទូតចិនក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។
ការសង្ស័យនិងការតវ៉ាហាក់មិនបានធ្វើឱ្យដំណើរការអភិវឌ្ឍរបស់ក្រុមហ៊ុនយឺតយ៉ាវនោះទេ លើកលែងតែការសាងសង់អាកាសយានដ្ឋាន។
នៅមិនឆ្ងាយពីការិយាល័យកណ្តាលនៃក្រុមហ៊ុន Union Development Group ក្នុងតំបន់តារាសាគរ ជនជាតិចិនជាច្រើនអ្នកកំពុងធ្វើការសាងសង់សណ្ឋាគារសាគរអន្តរជាតិ (Sakor International Hotel) ដែលជាគម្រោង១ ក្នុងចំណោមគម្រោងអភិវឌ្ឍអចលនទ្រព្យជាច្រើន ក្នុងតំបន់វិនិយោគ ដែលកំពុងមានដំណើរការជាបន្ត ទោះជាក្នុងរដូវភ្លៀងក៏ដោយ។
បដាព័ត៌មាននៅក្នុងការដ្ឋានសាងសង់អាកាសយានដ្ឋានសរសេរថា អាកាសយានដ្ឋានដែលមានទឹកប្រាក់វិនិយោគសរុប ២០០លានដុល្លារ គ្រប់ដណ្ដប់ផ្ទៃដីប្រមាណ ៥,៥០០ម៉ែត្រការ៉េ នឹងគ្រោងបញ្ចប់ការសាងសង់ក្នុងខែឧសភាឆ្នាំក្រោយ។ គោលដៅចម្បងរបស់អាកាសយានដ្ឋាននេះគឺសម្រាប់ទាក់ទាញអ្នកធ្វើដំណើរអន្តរជាតិដើម្បីចូលមកទស្សនាកន្លែងលំហែកាយឬក៏អ្នកធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ពីក្រុងនានាក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ អាកាសយានដ្ឋាននេះអាចទទួលយន្តហោះធំៗប្រភេទប៊ូអ៊ីង(Boeing)៧៧៧ ឬ ៧៨៧ និង អ៊ែប៉ើស (Airbus) ៣៤០-៦០០។ គម្រោងរបស់ក្រុមហ៊ុនថាអាកាសយានដ្ឋាននេះមានសមត្ថភាពទទួលអ្នកដំណើរដល់ទៅ៧៥០ពាន់នាក់ នៅឆ្នាំ២០៣០ និង៤,៤លាននាក់ក្នុងឆ្នាំង២០៥០។
កញ្ញា Jin នៃក្រុមហ៊ុន Union Development Group និយាយថាមិនមានសកម្មភាពសាងសង់ណាមួយកើតឡើងនោះទេ នៅក្នុងការដ្ឋានសាងសង់អាកាសយានដ្ឋាន ដោយសារពេលនេះជារដូវវស្សា៕
(រាយការណ៍បន្ថែមដោយ អ្នកយកព័ត៌មាន VOA Khmer ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ ស៊ុន ណារិន ផន បុប្ផា ខាន់ សុគុំមនោ និង សឹង សុផាត)
ប្រែសម្រួលដោយ លោក នៅ វណ្ណារិន
=========
Cambodian Military Adamant There Is No Secret China Deal
Op-Ed: VOA, 21 September 2019
In an interview with VOA Mandarin, General Chhum Socheat categorically denied any secret agreement with China to lease the Ream Naval Base in Preah Sihanouk province, pointing to constitutional restrictions to making such a deal.PREAH SIHANOUK, CAMBODIA —
Speculation has been rife over Cambodia’s alleged agreement to grant China exclusive access to a naval base in Preah Sihanouk province. The move reported in a Wall Street Journal article and confirmed by a senior U.S. military official is the latest move in the geopolitical tussle involving Cambodia, China and the U.S.
As regional and Western countries press Cambodia to clarify these claims, the Cambodian and Chinese governments have been quick to deny the reports, the former qualifying it as “fake news” and an attempt to disrupt bilateral ties with Asian economic powerhouse.
In an interview with VOA Mandarin, General Chhum Socheat categorically denied any secret agreement with China to lease the Ream Naval Base in Preah Sihanouk province, pointing to constitutional restrictions to making such a deal.
“Our constitution stated very clear, in Article 53, that we do not allow any foreign forces to be based in Cambodia,” said Gen. Socheat. “No, so the answer is clear: We don’t have it.”
Article 53 of the Cambodian Constitution enshrines the country’s policy of “permanent neutrality and non-alignment,” adding that the government shall “not authorize any foreign military base on its territory.”
However, Cambodia has grown close to Beijing, with Prime Minister Hun Sen and Premier Xi Jinping expressing a growing bonhomie during bilateral and multilateral forums. And with its pivot away from the West, Cambodia’s economy has become increasingly reliant on Chinese foreign direct investment, mainland tourists and rice exports to China.
In return, the Chinese have found a willing ally within the ASEAN framework to thwart any regional unity of the South China Sea dispute.
The speculation on a potential Chinese military base began in July when the Wall Street Journal newspaper reported that Cambodia and China had signed a secret agreement to allow the Chinese military use of the Ream Naval Base.
This was followed by comments from Brigadier General Joel B. Vowell, Deputy Director for Strategic Planning and Policy at the US Indo-Pacific Command, who confirmed the report and that construction of new facilities was expected to commence next year.
At the time, the U.S. Embassy in Phnom Penh said suspicions were raised after the Cambodian military first requested assistance to upgrade facilities at Ream, but quickly rescinded this request.
“This causes us to wonder if the Cambodian leadership’s plans for Ream Naval Base include the possible hosting of foreign military assets and personnel,” U.S. Embassy spokesperson Emily Zeeberg said in a statement back in July.
General Chhum Socheat was quick to dismiss these suspicions, attributing it to a possible misunderstanding between officials of the two countries.
“We have not either written a letter or made a proper request to the United States at all. It could have been a misunderstanding from misinterpretation or something lost in translation.”
He said Cambodia would still welcome U.S. assistance for the training center at Ream and didn’t accept any funding right now only because the military was first looking for a new site to relocate the facility.
Wang Wentian, the Chinese Ambassador to Cambodia, in August called the speculation “completely groundless with ulterior motives.”
“They disregard the openness and transparency of China-Cambodia military cooperation and try to disturb the public’s attention with false information and undermine the mutually beneficial cooperation between China and Cambodia,” Ambassador Wang wrote in an article carried on Cambodian newspapers on August 15.
Ambassador Wang didn’t respond to multiple requests to interview him in Phnom Penh.
As Cambodia and China tout the mutual benefits of their alliance, skeptics say that while that is true, the power balance skews sharply in favor of China, making the demand for a military presence on Cambodian soil probable. Cambodia maintains that close economic ties are unrelated to military ties, where both are based on separate factors.
General Chhum Socheat denied that Cambodia had to concede to Chinese demands, and that there was never any consideration to allow a Chinese military presence at Ream.
“Cambodia is a state with full independence and sovereignty,” General Chhum Socheat responded. “We are not being dominated by anyone. No, we are not afraid of anybody.”
General Chhum Socheat even questioned the plausibility of China wanting a presence in Cambodian waters, which would be of little geostrategic value, he said.
“Their base in Hainan Island is much better compared to Cambodia’s geography. They have deep sea over there. In our naval base, it is small and also shallow water.”
Government spokesman Phay Siphan clarified that the training center, for which U.S. assistance was requested, was for civilian use, which is why the military wanted to find a new location.
“What I learned from the Ministry of Defense is that they want a better place, big enough for everyone. This one is for international activity. That’s civilian. Why do you want it in the military base?”
Ou Virak, president of Future Forum policy think tank, said it was likely there was a secret deal between Cambodia and China, adding that it was unlikely a credible publication like Wall Street Journal would make an error.
“The intention might be to establish a path towards the ability of China to maybe use Cambodia and this base in the events of war or conflicts.”
But he doesn’t expect China to build a military base in Cambodia in the next five or ten years.
“What I am seeing is a continuing rise or increase in scale and in the number of exercises between the Chinese military inside Cambodia.”
(Sophat Soeung, Bopha Phorn, Narin Sun and Sokunmono Khan from VOA Khmer Service in Phnom Penh also contributed to the report)
===
អាមេរិកអះអាងអំពីកិច្ចព្រមព្រៀងសម្ងាត់រវាងកម្ពុជានិងចិនដើម្បីបើកឱ្យមានការសង់មូលដ្ឋានទ័ពចិននៅឆ្នេរសមុទ្ររាម
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្នុងមូលដ្ឋានកងទ័ពអាមេរិកប្រចាំឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកនៅតែអះអាងថា ខ្លូនមានព័ត៌មានច្បាស់ការណ៍ថា ចិនសាងសង់ មូលដ្ឋានកងទ័ពខ្លួនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយវានឹងលេចជារូបរាងនៅក្នុងរយៈពេល១២ខែខាងមុខ។រដ្ឋហាវ៉ៃ សហរដ្ឋអាមេរិក —
ថ្មីៗនេះកម្ពុជាបានច្រានចោលសេចក្តីរាយការណ៍ជាបន្តបន្ទាប់អំពីកិច្ចព្រមព្រៀងសម្ងាត់រវាងកម្ពុជានិងចិនក្នុងការបើកឱ្យមានមូលដ្ឋានកងទ័ពចិននៅកម្ពុជា។ យ៉ាងណាក៏ដោយ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្នុងមូលដ្ឋានកងទ័ពអាមេរិកប្រចាំឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកនៅតែអះអាងថា ខ្លូនមានព័ត៌មានច្បាប់ការថា ចិនសាងសង់ មូលដ្ឋានកងទ័ពខ្លួនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ហើយវានឹងលេចជារូបរាងនៅក្នុងរយៈពេល១២ខែខាងមុខ។
មេបញ្ជាការជាន់ខ្ពស់នៃកងទ័ពសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកបានបញ្ជាក់ឱ្យដឹងច្បាស់ថា កម្ពុជាពិតជាមានកិច្ចព្រមព្រៀងសម្ងាត់ជាមួយចិនដើម្បីបើកឱ្យមានការសាងសង់មូលដ្ឋានកងទ័ពនៃប្រជានជនចិនក្នុងមូលដ្ឋានកងទ័ពកម្ពុជាក្នុងឆកសមុទ្ររាម។ ទោះជាយ៉ាងណា កម្ពុជាបានច្រានចោលការចោទប្រកាន់នេះក៏ដោយ។
ឧត្តមសេនីយ៍ត្រី Joel B. Vowell នាយករងផ្នែកផែនការយុទ្ធសាស្រ្ត និងគោលនយោបាយប្រចាំបញ្ជាការដ្ឋានទ័ពអាមេរិកក្នុងរដ្ឋហាវ៉ៃ សហរដ្ឋអាមេរិកបានបញ្ជាក់ច្បាស់ថា ការសាងសង់និងចាប់ផ្តើមចេញជារូបរាងនៅឆ្នាំខាងមុខ ហើយលោកក៏អះអាងផងដែរថា ការណ៍នេះនឹងបើកដៃឱ្យចិនចូលប្រើប្រាស់ដែនសមុទ្រទឹកជ្រៅរបស់កម្ពុជា។
ឧត្តមសេនីយ៍ត្រី Vowell ថ្លែងយ៉ាងដូច្នោះអំឡុងពេលជួបជាមួយក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានពីប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍រួមទាំងអ្នកសារព័ត៌មាន VOA ផងដែរ ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចមួយឈ្មោះថា«ចក្ខុវិស័យសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់តំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក» ឬជាភាសាអង់គ្លេសថា «The US Vision for Indo-Pacific Region»។
ដំណើរទស្សនកិច្ចព័ត៌មាននេះបានរៀបចំឡើងដោយមជ្ឈមណ្ឌលសារព័ត៌មានអន្តរជាតិនិងទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា។
ឧត្តមសេនីយ៍ត្រី Joel B. Vowell បញ្ជាក់ក្នុងន័យដើមថា៖
«យើងមានព័ត៌មានដែលអាចបង្ហាញឱ្យយើងដឹងថា នឹងមានការអភិវឌ្ឍដោយសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន ដើម្បីសម្រួលក្នុងការប្រើប្រាស់មូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម។ ព័ត៌មាននេះក៏បានឱ្យខ្ញុំដឹងផងដែរថា ពួកគេចង់សាងសង់សំណង់ផ្សេងៗនៅទីនោះ ដូចជាសំណង់នាកំពង់ផែ ទីកន្លែងស្នាក់ និងតំបន់ការពារអចិន្ត្រៃយ៍សម្រាប់ទ័ពជើងទឹកដើម្បីពង្រឹងអំណាចយុទ្ធសាស្ត្រចិនចេញពីតំបន់រាម»។
មន្ត្រីយោធាអាមេរិករូបនេះក៏បានហៅយុទ្ធសាស្ត្រពង្រីកកងទ័ពចិនក្នុងប្រទេសកម្ពុជាថា ជា«ការព្រួយបារម្មណ៍ដ៏ចម្បង»សម្រាប់អាមេរិកនិងសម្ព័ន្ធមិត្ត។ មូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាមស្ថិតនៅចម្ងាយប្រមាណ១៨០គីឡូម៉ែត្រពីតំបន់អភិវឌ្ឍន៍តារាសាគររបស់ក្រុមហ៊ុនចិន Union Development Group ដែលមានតម្លៃជាង៣ពាន់លានដុល្លារ ក្នុងខេត្តកោះកុង។ តំបន់កម្សាន្តដ៏ធំដែលកំពុងសាងសង់កន្លែងចុះចតយន្តហោះធន់ធ្ងន់នេះក៏ស្ថិតក្នុងការសង្ស័យថា អាចប្រើប្រាស់សម្រាប់យោធាចិនផងដែរ។
ក្រុមមន្ត្រីព័ត៌មាននៃក្រសួងការពារជាតិសហរដ្ឋអាមេរិកគឺមន្ទីរបញ្ចកោណបដិសេធមិនធ្វើការអធិប្បាយបន្ថែមលើអ្វីដែលលោកឧត្តមសេនីយ៍ត្រី Joel B. Vowell បានបញ្ជាក់ទេ។
កាសែតអាមេរិក The Wall Street Journal បានរាយការណ៍មុនគេបង្អស់កាលពីខែកក្កដាកន្លងទៅអំពីកិច្ចព្រមព្រៀងសម្ងាត់រវាងកម្ពុជានិងចិន ដោយស្រង់សម្តីមន្ត្រីយោធាដោយមិនបញ្ចេញឈ្មោះ។ កាសែតកាមេរិកដដែលបានឱ្យដឹងថាកិច្ចព្រមព្រៀងនេះនឹងបើកដៃឱ្យចិនប្រើប្រាស់មូលដ្ឋានយោធារបស់កម្ពុជារហូតដល់៣០ឆ្នាំ ហើយផ្ដល់សិទ្ធិឱ្យចិនក្នុងការសាងសង់សំណង់អគារនានាក្នុងមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាមដែលមានផៃ្ទដីប្រមាណជាង១០០ហិតា។
ភ្លាមៗនោះ ប្រទេសចិននិងកម្ពុជាបានច្រានចោលសេចក្តីរាយការណ៍របស់កាសែត The Wall Street Journal ហើយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានហៅសេចក្តីរាយការណ៍នោះថា ជា«ព័ត៌មានក្លែងក្លាយ» និងជា«ព័ត៌មានដែលមានបំណងអាក្រក់» ប្រឆំាងនឹងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិនលោក Geng Shuang បានឆ្លើយពង្វាងសំណួរអ្នកសារព័ត៌មានថា៖
«ភាគីកម្ពុជាបានបដិសេធរឿងនេះ។ ក្នុងនាមជាប្រទេសជិតខាងល្អជាប្រពៃណី ប្រទេសចិននិងកម្ពុជាមានកិច្ចសហប្រតិបត្តិគ្រប់វិស័យ។ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការរបស់យើងគឺបើកចំហ មានតម្លាភាព ស្មើភាព និងផ្តល់ផលប្រយោជន៍ទៅវិញទៅមក។ យើងសង្ឃឹមថា រឿងនេះមិនត្រូវបានគេបកស្រាយហួសហេតុពេកទេ»។
នៅចុងខែកក្កដា ក្រសួងការពារជាតិនិងទីស្តីការគណរដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាបានរៀបចំដំណើរទស្សនកិច្ចព័ត៌មានមួយទៅកាន់មូលដ្ឋានទ័ពក្នុងឆកសមុទ្ររាម ដែលអ្នកសារព័ត៌មានក្នុងស្រុកភាគច្រើនចូលរួម។
ឆ្លើយតបនឹងសំណួរទាក់ទិននឹងដំណើរទស្សនកិច្ចក្នុងមូលដ្ឋានទ័ពរាម ឧត្តមសេនីយ៍ត្រី Vowell បានបញ្ជាក់ប្រាប់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មានក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចព័ត៌មានពីតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ថា៖
«សូមឱ្យគាត់ (មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា)នាំអ្នកទៅទស្សនកិច្ចម្តងទៀតនៅក្នុងខែឧសភាឆ្នាំខាងមុខ។ នោះអ្នកនឹងឃើញអ្វីត្រូវបានសាងសង់នៅទីនោះ។ ខ្ញុំជឿជាក់ទាំងស្រុងថា វានឹងមិនមានទង់ជាតិខ្មែរ ឬអាមេរិកនៅលើអាគារនោះទេ តែវានឹងមានទង់ជាតិរបស់ប្រទេសចិនទៅវិញ»។
មន្ត្រីយោធាដដែលក៏បានបង្ហាញពីក្តីកង្វល់ទាក់ទិននឹងការសាងសង់ព្រលានយន្តហោះដ៏ធំនៅខេត្តកោះកុង មិនឆ្ងាយពីមូលដ្ឋានទ័ពរាមទេគឺធ្វើដំណើរតាមរថយន្តប្រមាណត្រឹម៣ម៉ោងប៉ុណ្ណោះ។
«អីច៊ឹងនៅទីនោះមានតារាសាគរ រាមនិងព្រលានយន្តហោះ។ យើងមានការបារម្ភផងដែរអំពីតំបន់នេះ[តារាសាគរ] ដែលស្ថិតនៅទិសពាយព្យ។ វាអាចជាអគារយោធាផងដែរ។ ខ្ញុំមិនមានព័ត៌មានជាក់លាក់អំពីរឿងនេះនៅឡើយទេ។ យើងគ្រាន់តែមានពន្លឺខ្លះៗដែលធ្វើឱ្យយើងគិតថា វានឹងអាចមានការវិវត្តទៅដូច្នោះ។ បច្ចុប្បន្នយើងសង្ឃឹមថា វានឹងមិនកើតឡើងដូចការគិតនេះទៅចុះហើយវានឹងជារឿងល្អ»។
កាលពីថ្ងៃទី២៤ខែមិថុនា កន្លងទៅនេះ លោក Joseph H. Felter ឧបការីរងរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក ទទួលបន្ទុកតំបន់អាស៊ីខាងត្បូង និងអាស៊ីអាគ្នេយ៍ បានផ្ញើលិខិតជូនលោករដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិកម្ពុជា ទៀ បាញ់ ដោយដាក់ការសង្ស័យថា ប្រទេសកម្ពុជាច្រានចោលជំនួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់ទីកន្លែងបណ្តុះបណ្តាល និងការថែទាំកប៉ាល់នៅមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាមនេះទំនងជាមានការទាក់ទងនឹងកងទ័ពចិន។
ក្នុងលិខិតនោះ លោក Joseph H. Felter បានរំឭកឡើងវិញអំពីដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកទៅកាន់មូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាមកាលពីខែមករា។ នៅទីនោះ លោកបានទទួលសំណើពីមេបញ្ជាការរងមួយរូប ដែលស្នើសុំជំនួយសម្រាប់ជួសជុលនិងថែទាំទីកន្លែងបណ្តុះបណ្តាលខាងលើ។
ឧត្តមសេនីយ៍ត្រី Vowell បន្តថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិលោក ទៀ បាញ់ មិនទាន់ធ្វើការឆ្លើយតបជាផ្លូវការទៅនឹងលិខិតរបស់មន្ត្រីនៃក្រសួងការពារជាតិអាមេរិកនៅឡើយ ទាក់ទិនរឿងមូលដ្ឋានទ័ពចិននៅកម្ពុជានេះ។ ហើយការឆ្លើយតបនឹងលិខិតនេះគឺជារឿងចាំបាច់ណាស់ដើម្បីបន្តទំនាក់ទំនងដ៏រឹងមាំនៃប្រទេសទាំងពីរ។
«ខ្ញុំគិតថា នេះគឺដូចជាលក្ខខណ្ឌបឋម ដែលតម្រូវឱ្យមានការឆ្លើយតប ព្រោះរដ្ឋាភិបាលយើងបានចេញលិខិតមួយសរសេរថា៖ «ពួកយើងបារម្ភ ហើយយើងចង់ឱ្យអ្នកឆ្លើយតបអំពីអ្វីដែលអ្នកគិតថា ជាដំណោះស្រាយទៅមុខទៀត មុនពេលយើងនៅមូលដ្ឋានកងទ័ពប្រចាំឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកអាចធ្វើនៅទីនេះ។ ខ្ញុំគិតថា ពួកយើងគួរទទួលបានចម្លើយ ដែលអាចធ្វើឱ្យថ្នាក់លើរបស់យើងស្ងប់ចិត្ត គឺការរិយាល័យនៃក្រសួងការពារជាតិ។ ការឆ្លើយតបទៅនឹងលិខិតនេះគឺពិតជាសំខាន់ណាស់»។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា លោក ឈុំ សុជាតិ បានបញ្ជាក់ប្រាប់ VOA ក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍ផ្ទាច់មុខក្នុងសប្តាហ៍នេះថា ក្រសួងការពារជាតិកោះហៅមន្ត្រីនៃអនុពន្ធយោធាអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជាមកបញ្ជាក់ច្បាស់ផងដែរកាលពីថ្ងៃ១ខែកក្កដា គឺភ្លាមៗក្រោយពីទទួលបានលិខិតរបស់លោក Joseph H. Felter ឧបការីរងរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក។
លោកបានបញ្ជាក់បន្ថែមថា ប្រទេសកម្ពុជាមិនបានអនុញ្ញាតក៏គ្រោងបើកឱ្យមានវត្តមានកងទ័ពបរទេសណាមួយនៅក្នុងទឹកដីនៃប្រទេសខ្លួននោះទេ ទោះក្នុងកាលៈទេសៈបែបណាក៏ដោយ។
«ទី១ ខ្ញុំសូមជំរាបគាត់ថា រដ្ឋធម្មនុញ្ញបានហាមហើយ។ ទី២បើនិយាយពីការប្រើប្រាស់ទីតាំងយោធានៅស្រុកខ្មែរ ខ្ញុំឃើញថា បើប្រើប្រាស់នៅកោះហៃណានគឺនៅជិតជាងយើងផង ហើយជាសមុទ្រទឹកជ្រៅទៀត។ នៅកន្លែងនេះ(មូលដ្ឋានទ័ពសមុទ្ររាម) វាតូចណាស់ ហើយមិនចាំបាច់ផង។ អីច៊ឹងចម្លើយរបស់ខ្ញុំគឺមិនមានដាច់ខាត អាមេរិកកាំងក្តី ចិនក្តី ឬវៀតណាមក្តីគឺមិនឱ្យដាច់ខាត»។
ស្រដៀងគ្នានោះដែរ អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាលោក ផៃ ស៊ីផាន បានប្រាប់ វីអូអេខ្មែរតាមទូរស័ព្ទកាលពីដើមសប្តាហ៍នេះថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាស្វាគមន៍រាល់ទំនាក់ទំនងល្អជាមួយគ្រប់ប្រទេសក្នុងសកលលោក តែមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានវត្តមានកងទ័ពបរទេសក្នុងប្រទេសនោះឡើយ ដោយសារតែវាផ្ទុយពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជា។
លោក ផៃ ស៊ីផានបានវាបកចំពោះការលើកឡើងរបស់ឧត្តមសេនីយ៍ត្រី Vowell ថា៖
«ហ្អាហ្នឹងខ្ញុំឆ្លើយតបទៅវិញថា យើងបានធ្វើការឆ្លើយតបគ្រប់គ្រាន់ហើយដែលឯកឧត្តមរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិក Mike Pompeo ក៏បាននិយាយរួមស្រេចមកហើយ ដូច្នេះនិយាយនេះ គឺស្រាប់គាត់ (Vowell) គឺវាដូចជា nightmare (សុបិន្តអាក្រក់)។ ហេតុដូច្នេះសូមឱ្យគាត់និយាយជាមួយចិនទៅ ឯខ្មែរគឺមិនមានអីនិយាយទៀតនោះទេ»។
នៅក្នុងសុន្ទរកថាទៅកាន់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានក្នុងកិច្ចប្រជុំរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ានការពីថ្ងៃទី១ខែសីហាកន្លងទៅ លោក Mike Pompeo បានស្វាគមន៍ដែលកម្ពុជាបានបដិសេធសេចក្តីរាយការណ៍ដែលថា កម្ពុជាបានអនុញ្ញាតឱ្យមានមូលដ្ឋានយោធាចិនក្នុងទឹកដីរបស់ខ្លួន។
លោកថ្លែងក្នុងន័យដើមថា៖
«សហរដ្ឋអាមេរិកស្វាគមន៍ការការពារអធិបតេយ្យភាព(បូរណភាពដែនដី)ដ៏ខ្លាំងក្លារបស់កម្ពុជា ហើយលើកទឹកចិត្តដល់ប្រទេសផ្សេងទៀតក្នុងតំបន់ឲ្យធ្វើតាមលំនាំកម្ពុជា»។
លោក Donald Emmerson នាយកកម្មវិធីអាស៊ីអាគ្នេយ៍នៃមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវអាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក Shorenstein របស់សកលវិទ្យាល័យ Stanford បានប្រាប់វីអូអេខ្មែរថា ការបដិសេធរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអាចជាការបើកបង្ហាញឱ្យដឹងថាកម្ពុជាមានមូលដ្ឋានទ័ពរាម ដែលអាចធ្វើជាទីតាំងសម្រាប់កងទ័ពជើងទឹកចិននិងទទួលកងទ័ពរបស់ចិនបាន ដោយសារតែព័ត៌មាននេះកំពុងទទួលការចាប់អារម្មណ៍ណាស់។ លោកថា ប្រសិនបើការណ៍នេះពិតនោះ កម្ពុជាអាចប្រឈមនឹងបញ្ហាធំ ជាពិសេសជាមួយមហាអំណាចអាមេរិក។
លោកសាស្ត្រាចារ្យ Emmersion ប្រាប់វីអូអេក្នុងន័យដើមថា៖
«រឿងនេះពិតជាគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងណាស់! តែអ្វីដែលយើងដឹងគឺអាចជាការប្រឌិត ដោយសារតែប្រភពព័ត៌មានមិនសូវមានព័ត៌មានល្អដែលគួរទុកចិត្តបាន។ ប៉ុន្តែនេះជារឿងមហន្តរាយ ប្រសិនបើអ្នកធ្វើអីច៊ឹងមែននោះ។ អ្នកគួរបំបាត់បញ្ហានេះពីប្រទេស (កម្ពុជា) ដោយសារតែបញ្ហានេះជាងក្តីកង្វល់យ៉ាងខ្លាំងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក»។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក្នុងពេលថ្មីៗនេះត្រូវបានគេមើលឃើញថា ហាក់បើកចំហយ៉ាងខ្លាំងទទួលវិនិយោគចិន និងពង្រឹងចំណងទាក់ទងជាមួយប្រទេសចិនកុម្មុយនីស្ត ដែលធ្លាប់ជាខ្នងបង្អែកដ៏ធំ១របស់របបខ្មែរក្រហម។ទំនាក់ទំនងដ៏ជិតស្និទ្ធរវាងរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន និងចិន បានធ្វើឱ្យមានមន្ទិលជាច្រើនពីអ្នកតាមដានការវិវត្តស្ថានការណ៍ក្នុងតំបន់៕
Comments are Closed