Source: KhmerOversea.Info កម្មវិធីរំលឹកខួបគំរប់៣០ឆ្នាំនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស តើកម្ពុជាដើរដល់របត់ផ្លូវណា? 30 Years Anniversary of Paris Peace Agreements: Where is Cambodia heading to? ៣០ឆ្នាំកន្លងមកនេះ សន្ធិសញ្ញាកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសដើម្បីសន្តិភាពនៅកម្ពុជានៅថ្ងៃ២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ត្រូវបានពើបប្រទៈបដិវាទកម្ម(controversy)ជាច្រើនរវាងអ្នកកាន់កាប់អំណាចនិងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ។ នៅពេលដែលកិច្ចព្រមព្រៀងនេះនិយាយពីការកសាងសន្តិភាពយូរអង្វែងប្រកបដោយនិរន្តភាព(comprehensive peace) អ្នកកាន់កាប់អំណាចអួតត្រឹមចេញផុតពីសង្គ្រាមស៊ីវិលនិងអរគុណសន្តិភាពដូចសព្វថ្ងៃ។ នៅពេលកិច្ចព្រមព្រៀងនេះនិយាយពីការផ្តល់អំណាចដល់ប្រជាពលរដ្ឋតាមរយៈពង្រឹងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស និងសារពត៍មានឯករាជ្យ អ្នកកាន់កាប់អំណាចបែរយកស្ថាប័នជាតិមកធ្វើជាឧប្បករណ៍នយោបាយរបស់ខ្លួននិងពង្រឹងអំណាចបែបរបបផ្តាច់ការតាមរយៈការប្រើប្រាស់តុលាការជាអាវុធ ការរឹតត្បិតសេរីភាពបញ្ចេញមតិ រឹតត្បិតសកម្មភាពសង្គមស៊ីវិល និងការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលមានសំលេងគាំទ្រពាក់កណ្តាលប្រទេសព្រមទាំងដកហូតតំណែងតំណាងរាស្ត្រនិងក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ដែលប្រជាពលរដ្ឋបានបោះឆ្នោតអោយពួកគេ។ នៅពេលដែលកិច្ចព្រមព្រៀងនេះបានបន្តជួយកម្ពុជារហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនិងទៅថ្ងៃអនាគត មានទាំងជំនួយមនុស្សធម៍ ការពង្រឹងសមត្ថភាពស្ថាប័ន និងកិច្ចអនុគ្រោះខាងពាណិជ្ជកម្ម ប៉ុន្តែអ្នកកាន់កាប់អំណាចបកស្រាយផ្សេងពីនេះដោយធ្វើការអត្ថាធិប្បាយថាកិច្ចព្រមព្រៀងនេះបានរលត់បាត់អស់សុពលភាពហើយ។ នៅពេលដែលកិច្ចព្រមព្រៀងនេះធានានូវឯករាជ្យភាព បូរណភាពទឹកដី និងអព្យាក្រិតភាពរបស់កម្ពុជា តែអ្នកកាន់កាប់អំណាចបច្ចុប្បន្នត្រូវបានគេមើលឃើញថាបានងាកទៅពឹងពាក់ចិនកុម្មុយនីសហួសពីដែនកំណត់ដោយច្បាប់ជាតិនិងច្បាប់អន្តរជាតិ។ នៅពេលដែលកិច្ចព្រមព្រៀងនេះពង្រឹងស្ថាប័នជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតឬគជបអោយមានវិជ្ជាជីវៈខ្ពស់ប្រកបដោយសេរីនិង ត្រឹមត្រូវនិងយុត្តិធម៌ អ្នកកាន់កាប់អំណាចបានបង្កើតគណៈកម្មការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតដោយខ្លួនឯងរួចធ្វើការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០១៨ដែលធ្វើអោយគណបក្សរបស់ខ្លួនទទួលបានសំលេងក្នុងរដ្ឋសភាទាំងស្រុងគ្រប់គ្រងបែបឯកបក្សមកដល់សព្វថ្ងៃ។ នៅពេលកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសពង្រឹងការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយសមធម៌និងការការពារបរិស្ថាន រដ្ឋអំណាចបច្ចុប្បន្នមានឈ្មោះអាក្រក់ខាងអំពើពុករលួយ កម្ពុជានៅមានគម្លាតសង្គមខ្ពស់ និងការរិចរិលព្រៃឈើក៏ដូចជាសម្បត្តិជាតិផ្សេងៗ។ វាគ្មិន៖ ព្រះតេជគុណបណ្ឌិតហុក សាវណ្ណ ព្រះចៅអធិការវត្តខ្មែរម៉ុងត្រអាល ជាទីប្រឹក្សាអង្គការដឺស៊ីរ៉ក់ លោកគល់ បញ្ញា ជាទីប្រឹក្សាអង្គការខុមហ្រ្វែល-លោកសេង

Read More…

Modern Leviathan of Cambodia, Part I Thomas Hobbs បង្កើតទ្រឹស្តីរដ្ឋធម្មជាតិ(State of Nature) តាមគំនិតអវិជ្ជមាន(Pessimistic)របស់គាត់គឺមនុស្សជាសត្វសង្គមដ៏សាហាវ ដូច្នេះត្រូវតែមានរដ្ឋបុរាណ(Ancient States)ឬរដ្ឋទំនើប(Modern States)ជាអាវក្រោះដើម្បីការពារ។ ប្រជាពលរដ្ឋមានសិទ្ធិស៊ីវិល(Civil Rights/Civil Liberty)ក្នុងការតវ៉ាជាមួយអាជ្ញាធររដ្ឋ(Authoritative Sovereign) តែត្រូវតែហ៊ានលៈបង់អធិបតេយ្យភាពខ្លួនឯង(self sovereign)ដើម្បីសុវត្ថិភាពខ្លួនផ្ទាល់។ ចំណុចនេះត្រូវគ្នានឹងលោកហ៊ុន សែន ដែលបានតាំងខ្លួនឯងជាវីរៈបុរសខាងការពារសុខសន្តិភាពប្រជាពលរដ្ឋ រហូតដល់និយាយថាសិទ្ធិរស់រានមានជីវិតគឺជាអាទិភាពរបស់លោកក្នុងន័យថាឈឺ របួស ដាក់គុក បិទការសែត បិទសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ បិទសេរីភាពជួបជុំ សំលាប់ពីរបីនាក់ដើម្បីមនុស្សរាប់រយ រហូតដល់ជាន់ឈ្លីសំលេងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរជិតកន្លៈនគរ ជាដើម គឺលោកអាចធ្វើបានទាំងអស់?តាមពិតថមម៉ាសហប់ចង់ប្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋថាខ្លួនមានសិទ្ធិនិងសេរីភាព តែដោយសម័យនោះព្រះរាជាឬអំណាចផ្តាច់ការខ្លាំងខ្លាពេក និងការរៀបចំប្រព័ន្ធរដ្ឋការពារអំណាចស្មុគស្មាញនិងប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់។ គំនិតហប់ក្នុងការត្រូវហ៊ានលៈបង់ដែនអធិបតេយ្យផ្ទាល់ខ្លួនដើម្បីបានសន្តិសុខត្រូវបានវាយបកដោយអ្នកប្រាជ្ញជំនាន់ក្រោយ បណ្តាលអោយរបបរាជានិយមផ្តាច់ការនិងអធិរាជនិយមដួលរលំនៅសព្វថ្ងៃ ទោះបីត្រូវប្តូរទៅជារបបសាធារណៈរដ្ឋផ្តាច់ការនិងកុម្មុយនីសផ្តាច់ការក៏ដោយ ក៏របបប្រជាធិបតេយ្យនិងការបង្កើតនីតិរដ្ឋពិតប្រាកដបានកំពុងឈានទៅមុខ។ខុសអ្វីតែប្រទេសកម្ពុជា ក្រោយការលើកបន្តុបដោយវៀតណាម របបគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានក្រសោបជាប់កំនិតថមម៉ាស់ហប់និងវាយតំលៃខ្លួនឯងខ្ពស់ក្នុងការការពារសន្តិភាពនិងសន្តិសុខប្រជាពលរដ្ឋ ដោយរមែងមើលឃើញថាប្រជាពលរដ្ឋគឺជាកម្មវត្ថុដែលត្រូវតែស្តាប់បង្គាប់បញ្ជានិងធ្វើតាមរដ្ឋអំណាច។ តាមហប់ ទាំងអ្នកកាន់កាប់អំណាចទាំងប្រជាពលរដ្ឋគឺសុទ្ធសឹងតែមានដែនអធិបតេយ្យខ្លួនឯង ដែលប្រជាការនេះសតិសម្បជញ្ញៈនិងស្មារតីតែងតែត្រឡប់ទៅរករដ្ឋធម្មជាតិ(state of nature)ដែលនុស្សគឺជាសត្វដែលកាប់សំលាប់គ្នាកើតកល្យុគនិងសង្គ្រាមស៊ីវិលឥតឈប់ឈរ ដូច្នេះមានតែមករកនីតិរដ្ឋពិតប្រាកដទើបបាន។តែនីតិរដ្ឋកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នគឺជាវប្បធម៌ទន្ទេញចាំមាត់គ្មានការបដិបត្តិសោះឡើយ។ កម្ពុជាសព្វថ្ងៃមិនទាំងជាប្រជាធិបតេយ្យមិនទាំងជាសាធារណៈរដ្ឋផ្តាច់ការឬកុម្មុយនីសផ្តាច់ការ(Present Cambodia is neither democracy nor

Read More…